در این سیستم ساختمانی تنها روش بتن پاشیده‌‌تر به کار می‌رود و استفاده از روش بتن پاشیده خشک مجاز نمی‌باشد. شاتکریت (بتن پاشیدنی) بتنی است که بر روی یک سطح با فشار زیاد پاشیده می‌شود، تا لایه‌ای متراکم، خودنگهدار و باربر ایجاد شود. استفاده از این نوع بتن به تجربه و تأمین لوازم مناسب نیاز دارد و به ویژه پاشیدن آن به صورت مناسب و صحیح نیازمند کارگران ماهر است. مصالح مصرفی در بتن پاشیده به قرار زیر است:
سیمان
سیمان مصرفی در ساخت بتن پاشیده باید با انواع سیمان‌های مندرج در آیین‌نامه بتن ایران باشد. همچنین سیمان مصرفی در کارگاه باید دارای مشخصات سیمانی باشد که در تعیین نسبت‌های اختلاط به کار رفته است.
سنگدانه
سنگدانه‌های مورد استفاده در بتن پاشیده باید دارای چنان کیفیتی باشند که بتوان با آنها بتنی مقاوم و پایا ساخت. سنگدانه مصرفی باید با یکی از دانه‌بندی‌های جدول زیر مطابقت داشته باشد:
سنگدانه‌هایی که منطبق بر دانه‌بندی‌های مشخص شده در جدول نباشد، به شرطی می‌توانند مورد استفاده قرار گیرند که رضایت‌بخش بودن استفاده از آنها بر اساس نتایج آزمایش برای دستگاه نظارت به اثبات برسد، یا سوابق و مستندات معتبری مبنی بر پذیرش به کارگیری آنها موجود باشد. در هر حال انجام آزمایش برای حصول اطمینان از کاربرد آنها ضروری است.
در صورت استفاده از سنگدانه‌های درشت‌تر از دانه‌بندی شماره 3 جدول باید سنگدانه‌های درشت دانه و ریزدانه به طور جداگانه وزن و مخلوط شوند تا از ایجاد دانه‌بندی ضعیف ناشی از جدایش سنگدانه‌ها جلوگیری شود. همچنین از آنجا که سنگدانه‌های درشت‌تر از حد مجاز می‌توانند باعث بسته شدن لوله یا نازل شوند، لازم است این سنگدانه‌ها با غربال جدا شده و از دانه‌بندی خارج شوند.
بزرگ‌ترین اندازه اسمی سنگدانه‌ها نباید از هیچ یک از مقادیر زیر بیشتر باشد.
الف) یک پنجم ضخامت بتن پاشیده
ب) سه چهارم بعد چشمه شبکه یا فاصله آزاد بین میلگردها
پ) سه چهارم ضخامت پوشش روی میلگرد یا مفتول پانل
سنگدانه‌های مصرفی در بتن پاشیده باید سخت و پایا باشند و مواد زیان‌آور موجود در آنها نباید از مقادیر حداکثر مجاز ذکر شده در آیین‌نامه بتن ایران تجاوز کند.
حداکثر سنگندانه‌های پولکی و سوزنی در سنگدانه‌ها نباید از مقادیر مجاز آیین‌نامه بتن ایران تجاوز کند.
به طور کلی برای سبک‌سازی بتن پاشیده می‌توان از دانه‌های سبک منبسط شدسه یا گلوله شده از خاک رس، دیاتومه، خاکستر بادی و غیره استفاده کرد. همچنین سبک دانه‌های طبیعی همچون پومیس و توف و یا سبکدانه‌های اسفنجی، پلی استایرن و مواد غیر آلی دانه‌ای برای تولید بتن پاشیده سبک می‌توانند مورد استفاده قرار گیرند.
| اندازه الک (میلی‌متر) | درصد وزنی عبور از الک | ||
| دانه‌بندی شماره 1 | دانه‌بندی شماره 2 | دانه‌بندی شماره 3 | |
| 19 | - | - | 100 |
| 12 | - | 100 | 95-80 |
| 10 | 100 | 100-90 | 90-70 |
| 75/4 | 100-95 | 85-70 | 70-50 |
| 40/2 | 100-80 | 70-50 | 55-35 |
| 20/1 | 85-50 | 55-35 | 40-20 |
| 6/0 | 60-25 | 35-20 | 30-10 |
| 3/0 | 30-10 | 20-8 | 17-5 |
| 15/0 | 10-2 | 10-2 | 10-2 |
آب
مشخصات آب مصرفی در بتن پاشیده، حداکثر مقادیر مجاز مواد زیان‌آور و روش‌های آزمایش آن باید مطابق آیین‌نامه بتن ایران باشد.
آب عمل‌آوری در بتن پاشیده‌ای که به عنوان نمای معماری استفاده می‌شود، بادی عاری از موادی باشد که باعث لک شدن و آلودگی سطح بتن شود.
مواد افزودنی
ماده افزودنی ماده‌ای است به غیر از سیمان، سنگدانه و آب که به صورت پور یا مایع، به عنوان یکی از مواد تشکیل‌دهنده بتن و برای اصلاح خواص آن، کمی قبل و یا در حین اختلاط به آن افزوده می‌شود. افزودنی‌ها می‌توانند برای بهبود بخشیدن به برخی خصوصیات بتن پاشیدنی مورد استفاده قرار گیرند.
استفاده از مواد افزودنی تسریع‌کننده در بتن پاشی پانل‌ها، بخصوص در شرایطی که گیرش سریع یا افزایش سریع مقاومت مدنظر باشد، می‌تواند به کار رود.
استفاده از کلرید کلسیم به عنوان ماده افزودنی تسریع‌کننده در بتن پاشیده مجاز نیست.
در بتن پاشیده که در معرض دوره‌های یخ زدن و آب شدن قرار دارند می‌توان از مواد افزودنی حباب‌ساز استفاده کرد. از آنجا که مقدار قابل توجهی از این مواد در مرحله پاشش از دست می‌رود، لازم است با افزایش مواد افزودنی کمبود آن جبران شود. ماده حباب‌ساز همچنین باعث کارآیی بیشتر مخلوط بتن و کاهش مصالح برگشتی می‌شود.
استفاده از پوزولان‌ها می‌تواند علاوه بر افزایش مقاومت و کارایی بتن، قابلیت پمپ مخلوط را هم افزایش دهد و باعث کاهش میزان مصالح برگشتی شود. پوزولان‌ها باید با استانداردهای مربوط در آیین نامه بتن ایران یا هر استاندارد دیگر که قبلاً به تایید دستگاه نظارت رسیده، مطابقت داشته باشد.
آزمایش‌ها و معیارهای پذیرش بتن پاشیده
به دلیل ماهیت اجرایی بتن پاشیده و تفاوت‌های طرح اختلاط آن با بتن معمولی و همچنین تأثیر قابل توجه اپراتور بتن‌پاش در کیفیت نهایی آن، باید آزمایش‌هایی با دقت کافی قبل، حین و بعد از اجرا انجام گردد.
1- آزمایش‌های قبل از اجرا
آزمایش‌های قبل از اجرا به منظوسر ارزیابی اپراتورهای بتن‌پاش و اصلاح طرح اختلاط به لحاظ کارآیی و کاهش پرت مصالح انجام می‌شوند.
قبل از شروع عملیات بتن‌پاشی در کارگاه، باید جعبه‌های آزمایشی برای اخذ نمونه‌های لازم توسط پرسنل کارگاه و تحت نظر دستگاه نظارت تهیه شوند.
به ازای هر مخلوط نمونه، هر وضعیت بتن‌پاشی (افقی یا سربالا) و هر اپراتور بتن‌پاش، باید حداقل یک جعبه آزمایشی در نظر گرفته شود.
نصف جعبه باید با شبکه جوش شده پانل، مشابه شرایط واقعی، شبکه‌بندی شود. از هر جعبه آزمایشی 6 نمونه مغزه‌گیری انجام می‌شود که 3 نمونه با شبکه فولادی و 3 نمونه بدون آن می‌باشد. در حین عملیات بتن‌پاشی برای اخذ نمونه، جعبه نباید در سطح شیب‌دار قرار داده شود و شرایط آن باید مطابق با شرایط اجرایی پروژه باشد. بعد از پاشش و قبل از گیرش بتن نباید ضربه‌ای به قالب وارد شود. لازم است عمل‌آوری بتن پاشیده برای اخذ نمونه به انجام برسد.
2- آزمایش‌های حین اجرا
آزمایش‌های حین اجرا به منظور تعیین مقاومت بتن و کیفیت اجرا انجام می‌شوند.
از آنجا که مغزه‌گیری از پانل‌ها به دلیل ضخامت کم بتن پاشیده امکان‌پذیر نمی‌باشد، در حین اجرای کار لازم است از هر 50 متر مکعب بتن پاشیده و یا هر 5 روز کاری، یک جعبه آزمایشی تهیه شود. در صورتی بتن پاشیده از نظر مقاومت قابل قبول تلقی می‌شود که متوسط مقاومت فشاری سه مغزه حداقل برابر 85/0 مقاومت مشخصه طرح باشد و همچنین مقاومت هیچ یک از مغزه‌ها کمتر از 75/0 مقاومت مشخصه طرح نباشد. برای کنترل دقت نتایج می‌توان مغزه‌گیری را تکرار نمود. برای سهولت در نتیجه‌گیری و تسریع در کار می‌توان به همراه بتن‌پاشی جعبه‌ها، 6 آزمونه استوانه‌ای استاندارد از بتن پاشیده گرفته شود و نتایج مقاومت آزمونه‌ها با مغزه‌های اخذ شده از جعبه‌ها مقایسه و کالیبره گردد. در صورت استفاده از یک نوع طرح اختلاط، یک نوع دستگاه بتن‌پاش و یک فرد اپراتور می‌توان به جای عملیات نمونه‌گیری از جعبه‌ها، به نتایج اخذ شده از آزمونه‌های استوانه‌ای کالیبره شده استناد کرد، به شرط آن که تعداد آزمایش‌های کافی برای کالیبراسیون مغزه و آزمونه استاندارد در اختیار باشد.
معیار کیفی مغزه‌ها
معیارهای کیفی مغزه‌ها که به شرح زیر می‌باشند در شکل‌های زیر نشان داده شده‌اند.
مغزه درجه 1: مغزه کاملاً متراکم و بدون حالت ورقه‌ای یا لایه لایه شدگی و بدون حفره یا نواحی ماسه‌ای می‌باشد. حباب‌های کوچک هوا به قطر حداکثر 3 میلی‌متر و طول حداکثر 4 میلی‌متر قابل قبول می‌باشند. وجود نواحی ماسه‌ای یا حفرات در پشت شبکه جوش شده قابل قبول نیست.
مغزه درجه 2: مغزه نباید بیش از دو حالت ورقه‌ای یا لایه لایه شدگی یا نواحی ماسه‌ای با ابعاد بیش از 25 × 3 میلی‌متر داشته باشد و ابعاد حفرات نباید در هیچ جهت بیش از 5/9 میلی‌متر گردد. نواحی متخلخل پشت مفتول‌ها نباید از 12 میلی‌متر بیشتر باشد. همچنین محل اتصال بتن پاشیده به لایه عایق باید سالم و بی عیب و بدون بافت ماسه‌ای یا حفرات باشد.
مغزه درجه 3: مغزه نباید بیش از دو حالت ورقه‌ای یا لایه لایه‌شدگی یا نواحی ماسه‌ای به ابعاد بیش از 31 × 5 میلی‌متر داشته و یا فقط می‌تواند دارای یک حفره بزرگ با تجمع ماسه به ضخامت کمتر از 16 میلی‌متر و عرض کمتر از 31 میلی‌متر باشد. سطح مجاور به لایه عایق ممکن است دارای بافت ماسه‌ای و حفراتی تا عمیق 3 میلی‌متر باشد.
مغزه درجه 4: مغزه به طور کلی الزامات مغزه درجه 3 را دارد ولی ممکن است دارای دو شکاف بزرگ، مانند آنچه در مغزه درجه 3 ذکر شده یا فقط یک شکاف با ابعاد حداکثر 25 میلی‌متر عمود بر وجه مدور مغزه با عرض حداکثر 38 میلی‌متر، باشد. سطح مجاور لایه عایق ممکن است بافت ماسه‌ای و حفراتی تا عمق 3 میلی‌متر داشته باشد.
مغزه درجه 5: مغزه‌ای که نتواند معیارهای درجه‌بندی 1 تا 4 را به دلیل ضعیف‌تر بودن کیفیت برآورده نماید به عنوان مغزه درجه 5 شناخته می‌شود. درجه‌بندی فوق بر اساس مغزه‌گیری استوانه‌ای با سطح مقطع 31400 میلی‌متر مربع صورت گرفته و در مورد مغزه‌های بزرگ‌تر و کوچک‌تر باید شکاف‌ها و حفرات مجاز را به تناسب تعدیل نمود.
3- آزمایش‌های بعد از اجرا
آزمایش‌های بعد از اجرا به منظور تعیین نقاط ضعف اجرای بتن پاشیدنی صورت می‌گیرد. برای یافن محل‌هایی که بتن پاشیده به سطح پانل نچسبیده است و یا برای تعیین حفرات موجود، اپراتور با چکش ضرباتی به بتن وارد می‌آورد. در صورتی که صدای بم و خفه به گوش رسد به معنای پوکی و وجود حفره و فاصله بین لایه‌های بتن پاشیده و یا بتن پاشیده و سطح هسته عایق می‌باشد.
وزن چکش متناسب با ضخامت بتن پاشیده متغیر بوده و معمولاً بین 5/0 تا 2 کیلوگرم می‌باشد. محل‌های پوک و حفره‌دار باید علامت‌گذاری شده و پس از تخریب، نسبت به بتن‌پاشی مجدد آن، مطابق ضوابط مربوط، اقدام شود.