اره‌ی نواری کوچک (Small Band saw)

ماشین اره‌ی نواری یکی از قدیمی‌ترین ماشین‌های صنایع چوب و صنایع خانه های پیش ساخته چوبی است که اولین بار در سال 1808 در انگلستان ساخته شد و در حدود سال 1850 تکمیل گردید. امروزه از این ماشین به عنوان یکی از ماشین‌های عمومی صنایع چوب و خانه های پیش ساخته چوبی در اکثر کارخانه‌هایی که عمل بریدن چون را انجام می‌دهند، مانند کارخانه‌های چوب‌بری، در و پنجره‌سازی، پارکت‌سازی، جعبه‌سازی، بشکه‌سازی، کبریت‌سازی و غیره به کار می‌رود. عمل این ماشین، تبدیل الوار و تراورس به تخته و یا تخته به قطعات کوچک و همچنین قوس‌بری‌ها و برش‌های ظریف و به طور کلی بیشتر در برش‌های طولی مورد استفاده قرار می‌گیرد. ماشین‌های اره‌ای نواری معمولاً در بازار و کارگاه‌ها بر حسب قطر فلکه شناخته می‌شود مشخصات کامل این ماشین‌ها را می‌توان به دست آورد.

جدول (1-2): مشخصات ماشین‌های اره‌ی نواری کوچک

اره‌ی نواری تشکیل شده از:

1- الکتروموتور

الکتروموتور معمولاً دارای قدرت 1 تا 5/5 اسب می‌باشد و به صورت مستقیم (شفت الکتروموتور به فلکه اره) و یا غیر مستقیم (انتقالدور به وسیله‌ی چرخ تسمه) به فلکه‌ی پایین اره، دور خود را منتقل می‌کند.

بهتر است انتقال دوربه وسیله‌ی یک تسمه‌ی ذوزنقه‌ای و چرخ تسمه باشد (شکل 2-2)، چون در حین کار ممکن است در اثر سختی چوب، کندی دندانه اره، از بین رفتن چپ و راست دندانه و راست دندانه و ازدیاد اصطکاک تیغه در چوب بایستد و چنانچه دور مستقیم باشد، بلافاصله الکتروموتور در حال روشن بودن خواهد ایستاد و خطر سوختن الکتروموتور به وجود خواهد آمد.

امروزه برای جلوگیری از این مسئله ماشین‌ها را به کلیدهای روغنی و فیوزهای اطمینان مجهز کرده‌اند تا قبل قبل از سوختن الکتروموتور، فیوز یا کلید، قطع را انجام دهد. در صورتی که انتقال دور با واسطه‌ی چرخ تسمه و تسمه انجام شود، در اثر ایستادن ناخواسته‌ی اره طبق شرایط فوق الکتروموتور بلافاصله متوقف نمی‌گردد بلکه تسمه در چرخ تسمه مقداری هرگردی خواهد داشت.

2- چهارچوب یا اسکلت و پایه‌ی چدنی

چهارچوب فلزی ماشین که اجزای مختلف ماشین روی آن سوار شده، معمولاً از چدن و به صورت ریختگی یا ورق ضخیم می‌باشد و اغلب پایه‌ی آن به شکلی است که باید در فندانسیون بتونی به وسیله‌ی پیچ محکم شود تا در موقع عمل لرزشی نداشته و برش را منحرف یا ایجاد خطر برای شخص ننماید.

چهارچوب فلزی اره‌ی نواری معمولاً طوری ساخته می‌شود که در زیر صفحه یک محل خروج خاک اره نصب و مانع ایجاد گرد و خاک در فضای اطراف می‌گردد. در غیر این صورت معمولاً ساختمان اره طوری ساخته شده که در جلوی اره زیر پایه‌ی چدنی یک چاله‌ی بتونی برای جمع شدن خاک راه و چهار چوبه‌ی فلزی اره روی این چاله محکم جاسازی شده و روی چاله به وسیله‌ی درپوش محکم، قابل حرکت پوشیده است.

امروزه در کارگاه‌های مجهز به مکنده‌ی خاک اره، نیازی به چاله‌های فوق نیست چون خاک اره به طور مستقیم از طریق مکش به انبار خاک اره دربیرون از کارگاه منتقل می‌شود.

3- فلکه‌های اره

این ماشین دارای دو فلکه بالا و پایین می‌باشد که معمولاً از جنس چدن ریختگی تراشیده شده و یا از جنس ورق پرس شده است. نوع اول آن با وجود خطر شکستگی و ترک بهتر است، چون فلکه‌ی اره باید کاملاً دقیق باشد و کج نشود و این خاصیت در صفحات چدنی اره بهتر حفظ می‌گردد.

فلکه‌های بالا و پایین به طور دقیق و عمودی قرار گرفته‌اند به طوری که فلکه‌ی پایین در مقر خود ثابت و محکم است و فقط به دور خود می‌گردد. فلکه‌ی بالا قابل پایین و بالا بردن و کج و راست شدن است. برای این کار چرخ فرمان کوچکی زیر فلکه‌ی بالا در نظر گرفته شده که فلکه‌ی فوقانی را بالا و پایین می‌برد و چرخ یا فرمان کوچک دیگری در جلو یا پشت فلکه قرار دارد که با گرداندن آن سر فلکه به جلو و عقب متمامیل می‌گردد و به طور کلی فلکه‌ها در وسط روی بلبرینگ که شفت یا میله‌ی اصلی از وسط آن عبور کرده قرارگرفته که کلاً در مقر خود (یاتاقان) به طور دقیق نصب شده و یاتاقان فوقانی طوری تعبیه گردیده که کشش نوار با تیغه‌ی اره که روی فلکه‌ها قرار می‌گیرد نمی‌تواند خاصیت اهرمی در آن ایجاد کند.

برای محکم کردن و یکنواخت نگه داشتن تیغه‌ی اره و همچنین برای جلوگیری از لرزش‌ها که در اثر تماس تیغه‌ی اره با چوب ایجاد می‌گردد، فنری قوی زیر فلکه‌ی بالا قرار داد تا همیشه فلکه را به بالا براند، زیرا تیغه‌ی اره در اثر اصطکاک با چوب، هنگام برش گرم شده و انبساط طولی پیدا می‌کند، ممکن است از روی فلکه خارج شود، یا این که وقتی تیغه‌ی اره سرد می‌گردد، منقبض شده، طول آن کوچک شود. شکل (3-2) تصویر و مشخصات یک اره نواری کوچک را نشان می‌دهد.

اگر فنر مذکور نباشد تیغه اره به هنگام چرخش بر روی فلکه‌های اره از روی آن‌ها خارج می‌شود و از طرف دیگر این عمل با کمک فرمان بالابرنده دائماً تیغه اره را در حال کشش قرار می‌دهد، از خاصیت تحمل و مقاومت کششی تیغه‌ی اره می‌کاهد. لذا بهتر است در پایان کار روزانه با کمک فرمان بالایی فلکه‌ی اره را قدری پایین آورده و تیغه را شل نموده و یک تابلو (تیغه اره شل شده) نیز در قسمت جلوی ماشین اره نصب کرد تا هشدار لازم را به شروع‌کننده بعدی بدهد و قبل از آغاز به کار، اره را سفت نماید.

روی فلکه‌های ماشین اره‌ای نواری را که فلز می‌باشد، معمولاض بانداژ می‌نمایند تا مانع از برخورد مستقیم تیغه‌ی اره با فلکه شود تا چپ و راست دندانه‌ای اره در اثر تماس با آهن فلکه از بین نرود. این بانداژ به صورت چسباندن یک نوار به ضخامت حدود 5 میلی‌متر از جنس لاستیک، چرم، چوب پنبه فشرده و یا برزنت می‌باشد.

البته چسباندن لاستیک بهتر است چون نرمی بیشتری به حرکت نوار اره می‌دهد و در اثر کار کردن لازماست پس از مدتی، بانداژ روی فلکه عوض شود. برای این کار ابتدا باید روی فلکه از بانداژ قبلی پاک گردد، سپس روی پیرامون فلکه را که تمیز گردیده با چراغ کوره‌ای یا وسیله‌ی دیگر کمی گرم نمود به طوری که اگر دست روی آن گذاشته شود سردی آهن حس نگردد.

سپس باید مایع چسب را به طور یکنواخت و نازک روی آن مالید. نوار بانداژ را قبلاً باید تهیه نمود به طوری که طول نوار لاستیکی 2 سانتی‌متر کمتر از طول محیط فلکه باشد. در ضمن باید دو سر نوار بانداژ به صورت کج (45 درجه) و یا گوه‌ای برش خورده و تعبیه گردد.

پس از انجام این کار یک طرف نوار بانداژ روی ماده چسب قرار گرفته و با وسیله‌ای (نخ یا پیچ دستی) بسته می‌شود، سپس با قطعه چوبی سطح آن را مالش می‌دهیم تا نوار بر روی فلکه به خوبی چسبانده شود و پس از آن سر دیگر باند را که روی این محل شیب‌دار باید قرار گیرد، پس از گرداندن روی محیط فلکه و مالش دادن سطح نوار با چوب روی محل چسب روی سربرش خورده قبلی قرار می‌دهیم و با نخ پرک مرطوب شده محکم می‌بندیم تا بانداژ خوب بچسبد. سپس بعد از مدتی که بستگی به چسب مصرف شده دارد نخ را باز می‌کنیم.

برای چسباندن می‌توان از چسب‌های حیوانی (سریشم چرم) استفاده کرد به شراط این که مواد اسیدی نداشته باشد. برای از بین بردن حالت شکستگی سریشم بهتر است مقدار کمی گلیسیرین و گچ به آن اضافه و مخلوط نمود. همچنین برای چسباندن می‌توان از چسب کائوریت یا چسب‌های فوری، مانند پاتکس استفاده نمود. بانداژهایی که از لاستیک گرفته می‌شود، در موقع چسباندن احتیاج به دقت عمل بیشتری دارند.

فلکه‌های اره معمولاً طوری ساخته می‌شوند که برای بانداژ کردن بتوان بدون نیاز به خارج کردن شفت از داخل بلبرینگ، آن‌ها را با باز کردن چند عدد پیچ پایین آورد. به بدنه‌ی ماشین دو عدد برس مویی طوری نصب می‌گردد که روی فلکه‌ی اره قرار گرفته، همواره روی بانداژ را از ذرات خاک اره پاک نماید

4- صفحه میز اره

صفحه یا میز ماشین اره‌ی نواری از چدن ساخته می‌شود. در زیر آن پل‌هایی برای ازدیاد مقاومت آن پیش‌بینی شده است که با خود صفحه به طور یک پارچه ساخته شده است. ماشین اره‌ی نواری از دو قسمت تشکیل شده که یکی از آنها صفحه‌ی جلو (صفحه اصلی) و دیگری صفحه‌ی عقب (صفحه کمکی) نامیده می‌شود.

صفحه‌ی اصلی که از آن بیشتر در برش‌های طولی و عرضی استفاده می‌شود، معمولاً دارای مکانیسم خاصی است که قابل کج شدن نسبت به تیغه‌ی اره تا 45 درجه می‌باشد و می‌توان با آن برش‌های عمودی را تا 45 درجه انجام داد.

این عمل با حرکت اهرمی که کنار صفحه می‌باشد و باعث شل و سفت کردن پیچ‌های دستگاه تنظیم صفحه می‌گردد و دو قطعه قوس‌دار فلزی را داخل هم به حرکت در می‌آورد که روی آن از صفر تا 45 درجه مندرج گردیده، انجام می‌شود. در صورتی که کاملاً این پیچ‌ها شل شود، صفحه‌ی اره را می‌توان از روی ماشین پیاده نمود (شکل 5-2). البته انجام این عمل کمتر مورد نیاز است.

روی میز صفحه‌ی اصلی معمولاً یک گونیای فلزی قرار گرفته که برای برش در اندازه‌های مختلف چوب را به آن تکیه می‌دهند و باعث می‌شود چوب کاملاً موازی با لبه برنده تیغه‌ی اره حرکت کند. این گونیا که به وسیله‌ی پیچ‌های روی صفحه محکم می‌گردد و قابل حرکت و نزدیک و دور شدن از تیغه‌ی اره به وسیله حرکت کشویی جلوی صفحه و یا شیار پیچ‌خور آن می‌باشد و در بعضی از اره‌ها کشوی جلوی صفحه اره که گونیا را هدایت می‌کند، طوری مدرج گردیده که همواره فاصله‌ی گونیا را از تیغه اره به واحد طول نشان می‌دهد و باید در موقع عمل دقت نمود که گونیا کاملاً موازی عرض تیغه‌ی اره قرار گرفته باشد وگرنه چوب موقع برش گیر کرده، یا کج بریده می‌شود.

گونیای اره را می‌توان در موقع غیر ضروری از روی صفحه‌ی ماشین باز کرده، کنار گذاشت. پهلوی صفحه‌ی اصلی ماشین در یک سطح پایین‌تر یک میز کوچک کمکی قرار گرفته که معمولاً قطعات کوچک بریده شده یا آماده برای برش را می‌توان روی آن گذاشت.

گاهی پیچ‌های گونیا و خود گونیا را که باز شده و مورد استفاده نمی‌باشد روی آن قرار می‌دهند. صفحه پایین، متحرک بوده و می‌توان به هنگام نیاز زاویه آن را نسبت به تیغه تغییر داد (شکل 6-2).

5- دستگاه‌های هدایت تیغه‌ی اره

برای به دست آوردن برش راست و صحیح باید نوار تیغه‌ی اره، دقیق و منظم هدایت گردد. برای این کار در قسمت بالا و پایین صفحه‌ی میز ماشین دو صفحه‌ی هدایت‌کننده قرار گرفته است که تیغه‌ی اره از میان قطعات و یا قرقره‌های آن عبور می‌کند تا در موقع عمل برش به چپ و راست نرود و برش مستقیم انجام گیرد. این دستگاه‌ها معمولاً دارای دو بلبرینگ در طرفین به قطر 3 تا 5 سانتی‌متر می‌باشد که به صورت عرضی در دو طرف عرض تیغه‌ی اره قرار می‌گیرد و طوری تنظیم می‌شود که قدری کج قرار گیرد به نحوی که فاصله‌ی آن در جلوی ضخامت تیغه‌ی اره 1/0 میلی‌متر و در پشت آن 1 میلی‌متر از هر طرف تیغه باشد. همچنین در پشت آن بلبرینگی به قطر حدود 6 تا 8 سانتی‌متر قرار گرفته که پشت ضخامت تیغه 1/0 میلی‌متر به آن تکیه داده می‌شود و مانع از عقب رفتن بیش از حد تیغه‌ی اره در موقع عمل می‌گردد. این بلبرینگ به فاصله‌ی 4/0 تا 1 میلی‌متر از تیغه اره تنظیم می‌گردد. تنظیم بلبرینگ‌ها با پیچ‌های کنار آن‌ها انجام می‌شود که با دست و بدون آچار باید قابل حرکت و تنظیم باشند و معمولاً از «پیچ و خروسک» برای سفت و شل کردن آن استفاده می‌کنند

در بعضی از مایشن‌های اره‌ی جدید، دستگاه هدایت طوری ساخته شده که از دو بلبرینگ به جای سه بلبرینگ قبلی استفاده گردیده، با این تفاوت که بلبرینگ طرفین از طرف عرض با عرض تیغه‌ی اره تماس پیدا می‌کند و یکی از بلبرینگ‌ها در پشت تیغه‌ی اره قرار می‌گیرد و مانع از عقب رفتن آن در هنگام کار می‌شود.

در بعضی از اره‌های ایرانی به جای بلبرینگ طرفین، از چوب سخت استفاده شده که دارای قابلیت تنظیم و دور و نزدیک شدن به طرفین تیغه‌ی اره می‌باشد و این حسن را دارد که اگر بلبرینگ پشت تیغه‌ی اره تنظیم باشد و یا در موقع عمل عقب برود و دندانه‌های اره بین بلبرینگ‌ها (چوب‌های) طرفین قرار بگیرد، چپ و راست دندانه از بین نمی‌رود. به طور کلی باید دقت نمود که دندانه‌های اره همیشه به اندازه‌ی 2 تا 3 میلی‌متر از دستگاه هدایت طرفین جلوتر باشد و دستگاه هدایت باید طوری تنظیم گردد که در موقع عمل برش، بلبرینگ‌های آن با اره تماس حاصل نموده و به گردش درآید. در زمانی که ماشین روشن است ولی عمل برش صورت نمی‌گیرد و نیرویی به تیغه‌ی اره وارد نمی‌شود، بلبرینگ‌ها نباید با اره تماس داشته باشند و حرکت کنند (شکل 9-2).

باید دقت نمود بلبرینگ‌ها همواره کار خود را صحیح انجام دهند. برای این کار باید به طور مرتب آن را کنترل نمود و از تنظیم بودن آن مطمئن شد. همواره محورها و بلبرینگ‌های دستگاه را باید روغن‌کاری نمود و در صورتی که در اثر برخورد ناصحیح تیغه‌ی اره با بلبرینگ‌ها روی آن شیاری ایجاد شده باشد که مانع حرکت دورانی آن به هنگام حرکت تیغه شود، باید فوراً تعویض شود. در غیر این صورت برش صحیح و مستقیم انجام نمی‌شود.

6- حفاظ‌های اره

ماشین اره‌ی نواری در موقع عمل با سرعت تیغه‌ی برنده‌ی اره را به حرکت در می‌آورد و همواره سعی می‌گردد برای راحتی عمل تیغه‌ی اره هر چه بیشتر تیز باشد انسان اصابت نماید، ایجاد بریدگی خواهد کرد. بنابراین سعی می‌گردد در ساختمان ماشین، تمامی حفاظت‌های لازم را به عمل آید تا مانع برخورد تیغه با اعضای بدن گردد. چون پیش‌بینی می‌شود تیغه‌ی اره در اثر عواملی مانند خوب جوش نخوردن دو سر آن، یا ترک انتهای دندانه‌ها و یا کشیدگی بیش از حد تیغه، در موقع عمل اره پاره شود و به تجربه ثابت شده در صورت پاره شدن تیغه اره، به صورت فنر از بالای فلکه خارج شده به جلو یا عقب و یا طرف راست ماشین اره پرتاب می‌شود. در این موقع به برشکار اصابت کرده، او را مجروح می‌نماید لذا برای جلوگیری از این اتفاق، فلکه فوقانی و تحتانی اره را در پوششی به نام حفاظ قرا می‌دهند که ضمن محافظت از خروج ناخواسته‌ی تیغه اره از حرکت آزاد تیغه نیز ممانعت نمایند. به تجربه ثابت شده اشخاصی که در موقع عمل نظرشان کاملاً معطوف به ایجاد برش روی خط کشیده بوده، سر خود را ناخواسته به جلوی تیغه‌ی اره آورد و جلوی سر آنها به تیغه‌ی در حال کار برخورد نموده و مجروح گردیده است. لذا روی تیغه در فاصله بین فلکه‌ی بالا و پایین حفاظ قرار داده‌اند. برای این که از برش و دویدن محل برش محل برش ممانعت نشود این حفاظ در دستگاه متحرک نصب گردیده و به مقداری که لازم باشد، روی تیغه پایین می‌آید و حداکثر ایمنیت را ایجاد می‌نماید. تنظیم حفاظ روی تیغه به وسیله‌ی یک پیچ انجام می‌شود که روی میله‌ای، حفاظ را محکم می‌نماید و بالای میز اصلی در پشت تیغه‌ی اره واقع می‌شود.

ترمز ماشین

برای حفاظت بیشتر یک دستگاه ساده که حاوی یک قطعه فنر با پدال می‌باشد ترمز در اشین کار گذاشته‌اند که روی یاتاق فلکه‌ی زیرین تعبیه شده و پدال آن در جلوی ماشین نزدیک پای شخص مشغول کار قرار می‌گیرد و در هر زمان مخصوصاً پاره شدن اره در اثر فشار وارده، شخص فنی بلافاصله پایش را روی ترمز گذاشته، بافشار به آن، تسمه یاتاقان را گرفته و می‌ فشارد و فلکه پایش را روی ترمز گذاشته، با فشار به آن، تسمه یاتاقان را گرفته و می‌فشارد و فلکه زیرین سریعاً از حرکت می‌ایستد و زیان کمتری به تیغه‌ی اره وارد می‌شود. یا در صورت لزوم به توقف ماشین برای تغییر فرم برش و تغییر اندازه‌ی گونیا، ماشین سریعاً متوقف و در زمان صرفه‌جویی می‌گردد. در شرایط عادی حدود 5/1 تا 4 دقیقه طول می‌کشد و با استفاده از ترمز این زمان به 30 ثانیه کاهش می‌یابد.

7- طریقه‌ی نصب و تعویض تیغه‌ی اره

برای پیاده یا سوار کردن تیغه‌ی اره، ابتدا باید ماشین را خاموش کرد و فلکه را از حرکت باز داشت. سپس حفاظ‌های ماشین را روی لولای آن از جلوی تیغه دور کرد. پس از آن فلکه یا فرمان زیر فلکه‌ی فوقانی را گرداند تا فلکه کاملاً شل شده، پایین بیاید. به این ترتیب اره از روی فلکه آماده‌ی خروج می‌گردد. سپس باید از دو طرف تیغه را در وسطبا دو دست گرفت. ابتدا قسمت زیرین آن را کمی از روی فلکه پایین، سپس از روی فلکه بالا، آهسته به نحوی که تیغه‌ی اره نچرخد و قابل خارج شدن از شکاف روی صفحه‌ی اصلی که عرض آن حدود دو تا سه برابر ضخامت تیغه می‌باشد، خارج نمود.

پس از خارج شدن با فشار دو دست، تیغه را در جلوی اره به نحوی که در شکل (11-2) دیده می‌شود لوله نموده، در قفسه‌ی کارگاه قرار داد و یا به قسمت تیزکن اره تحویل داد و یک تیغه‌ی تیز شده با چپ و راست مناسب و صحیح برای ادامه برش به ماشین اره نصب کرد. نحوه‌ی تیز کردن اره به این گونه است که بعد از چپ و راست کردن صحیح، به وسیله‌ی دست با استفاده از وسیله‌های کمکی و یا به وسیله‌ی ماشین‌های اتوماتیک عمل تیز کردن صورت می‌گیرد (شکل 17-2). بعد از تیز شدن تیغه برای سوار نمودن تیغه‌ی اره با همان دقت قبلی ابتدا تیغه را از شکاف صفحه‌ی اصلی عبور داده، روی فلکه پایین و بالا به نحوی که سر دندانه‌ی اره بیرون باشد قرار می‌دهیم و فرمان یا فلکه بالابر را گردانده تا فلکه فوقانی اره بالا برود و اره محکم گردد. سپس در صورت قرار صحیح ظاهری تیغه‌ی اره روی قسمت فلکه و بانداژ، فلکه‌ی اره را با دست قدری می‌گردانیم. چنانچه دندانه‌های تیغه از روی فلکه به طرف بیرون بیش از ارتفاع دندانه خارج شد و یا دندانه‌ها پس از گرداندن فلکه کاملاً روی قسمت بانداژ قرار گرفت. باید فرمان یا پیچ مخصوص کج و راست کردن فلکه‌ی فوقانی را گرداند تا تیغه به طور صحیح در محل خود قرار گیرد. پس از آن فلکه یا فرمان بالا برنده‌ی اره را در جهت بالاتر بردن فلکه‌ی فوقانی به اندازه‌ای گرداند که شیار مدرج سفتی فنر، کافی بودن آن را نشان دهد و یا فشردگی فنر زیر فلکه به اندازه‌ی کافی برسد که این عمل به صورت تجربی نیز به دست می‌آید.

تکنسین‌های ماهر و افراد با تجربه در ماشین‌هایی که شیار مدرج یا عقربه متصل به فنر مخصوص فشردگی و کشیدگی لازم تیغه را ندارد، می‌توانند با دست و قدری کج و راست کردن قسمت تیغه‌ی بالای صفحه‌ی اصلی، میزان کشیدگی را امتحان و تنظیم نمایند. بدیهی است که اگر کشیدن اره به قدر کافی نباشد، مثلاً اره شل‌تر از حد معمول باشد. در موقع کار کردن اره به عقب می‌رود و ممکن است از روی فلکه خارج شود و در اثر فشرده شدن بلبرینگ، پشت تیغه‌ی انتهای دندانه‌ها ترک بخورد یا بلبرینگ صدمه ببیند. چنانچه اره بیش از حد سفت شده باشد، خطر پارگی ناگهانی وجود دارد.

8- محاسبه‌ی طول تیغه‌ی اره‌ی نواری

تیغه‌های اره‌ی نواری معمولاً به طول 50 تا 130 متر به صورت یک‌پارچه ساخته می‌شود و به شکل یک نوار لوله شده توسط کارخانه به بازار عرضه می‌گردد. این نوارها باید در کارخانه به طول مورد نیاز قطع و دو سر آن به هم جوش داده شود. بعضی کارخانه‌ها نیز تیغه‌ی اره‌ی نواری را به صورت حلقه‌ی آماده به بازار عرضه کرده‌اند که به علت سختی حمل و نقل، بیشتر از فرم نوار لوله شده‌ی آن استفاده می‌شود. باید توجه داشت که اندازه کلاف اره نباید بزرگ‌تر یا کوچک‌تر از اندازه‌ی مورد نیاز ماشین اره قطع شود. باید برای محاسبه‌ی طول آن از فرمول زیر استفاده کرد.

14/3 × قطر فلکه اره + میلی‌متر 30-2 × حداکثر فاصله بین دو مرکز فلکه = طول اره

(1-2)                                                                         L = h ´ 2-30_mm + (D ´ p)

ضخامت تیغه‌ی اره نواری معمولاً 001/0 قطر فلکه‌ی اره در نظر گرفته می‌شود. در تیغه‌هایی که دارای عرض زیاد هستند، کارخانه‌ها نسبت به اندازه‌ی فوق معمولاً 1/0 تا 3/0 میلی‌متر ضخامت اره را کمتر می‌گیرند و این اندازه در برش چوب‌های سخت با مقاومت زیاد خیلی اهمیت دارد. در جدول (2-2)، مشخصات تیغه‌های اره نواری طبق استاندارد بر مبنای قطر فلکه مشاهده می‌شود.

جدول (2-2): مشخصات تیغه‌های اره‌ی نواری طبق استاندارد بر مبنای قطر فلکه

با توجه به این که نوع برش‌ها در ماشین اره نواری متفاوت است، نوع تیغه‌ی اره نواری از اهمیت خاصی برخوردار است.

دندانه‌ی گرگی برای برش‌های طولی چوب‌های قطور و الوار برای مناسب است (شکل a12-2).

دندانه‌ی تیز کشیده‌ی فاصله‌دار برای برش عرضی مناسب است (شکل b12-2).

دندانه‌ی با زاویه‌ی حمله نسبتاً کم برای برش طولی مناسب است (شکل c12-2).

مشخصات دندانه‌ای اره:

a = زاویه‌ی آزاد

b = زاویه‌ی دندانه

g = زاویه پیشبرد کار یا زاویه‌ی سینه‌ی دندانه

d = زاویه‌ی برش

R = زاویه‌ی کل = 90° = a + b + y

t = فاصله‌ی دندانه

h = ارتفاع دندانه

x = زاویه‌ی چپ و راست

b = عرض برش یا شکاف اره

b1 = ضخامت تیغه‌ی اره

قاعده‌ی انتخاب شکل دندانه

- هر چه چوب سخت‌تر باشد، زاویه‌ی حمله g و زاویه آزاد a کوچک‌تر، در نتیجه زاویه‌ی دندانه b بزرگ‌تر خواهد بود.

- هر چه چوب نرم‌تر باشد زاویه‌ی حمله (سینه‌ی دندانه) g بزرگ‌تر، در نتیجه زاویه‌ی b کوچک‌تر خواهد بود.

تیغه‌ی اره‌های کم‌عرض که اغلب برای شکافتن یا برش طولی زدن به الوارها به چوب‌های قطور به کار برده می‌شود، بهتر است هر چهار دندانه یکی به ترتیب چپ و راست شود. این نوع چپ و راست فقط برای دندانه‌های به فرم تیز کشیده مناسب است؛ مانند شکل‌های (13-2) و (14-2) که اندازه‌های آن به صورت زیر می‌باشد.

معمولاً تیغه‌ی این نوع اره‌ها بعد از هر 15 تا 20 ساعت کار مداوم باید برای تیز کردن عوض شود. جنس تیغه‌های اره نواری از فولاد کرم نیکل (طبق دین 5134 آلمان حداقل 2/0 تا 5/0 درصد کرم Cr و بیش از 5/0 درصد نیکل Ni) و یا فولاد نیکل‌دار خالص (2% Ni) می‌باشد. تیغه‌ی اره باید دارای ارتفاع دندانه و چپ و راست دندانه‌ی متناسب با نوع برش داشته به وسیله‌ی سنگ سنباده یا سوهان اره‌ی خوب تیز شده باشد. باید توجه نمود دندانه‌هایی که دارای ته‌گرد، هستند قوی‌تر می‌باشند و باید همیشه تیغه‌های نو که دارای دندانه تیز کشیده باشند برای چوب‌های سخت، مانند Teak یا ممرز اختصاص داده شود.

فرم دندانه‌های مناسب اره‌ی نواری کوچک و بزرگ:

1- دندانه‌ی تیز کشیده برای چوب‌های سخت

2- دندانه‌ی تیز کشیده برای چوب‌های نرم

طریقه‌ی برشکاری و استفاده از وسایل کمکی

با ماشین اره‌ی نواری می‌توان برش‌های طولی، برش گرده کاتین از عرض و طول، بلوک بری، قوس بری‌های، برش‌های مستقیم، زاویه‌بری و فاق و زبانه‌بری را انجام داد. برای این کار قبل از هر چیزی باید اطراف ماشین اره همیشه از تکه‌های چوب کاملاً تمیز باشد. برای برش‌های چوب‌های بلند باید از دو نفر در برش استفاده نمود که یک نفر به عنوان فرد اصلی و هدایت‌کننده‌ی چوب در جلوی تیغه‌ی اره و دیگری فرد کمکی برای کشیدن چوب در پشت تیغه قرار می‌گیرد. (جدول (3-2)، اعداد مربوط به پیشبرد کار نسبت به ضخامت چوب را در ماشین‌های اره نواری کوچک نشان می‌دهد

جدول (3-2)

قبل از شروع به عمل برش باید نکات زیر کاملاً رعایت شود:

1- اره کاملاً از حرکت بایستد.

2- حفاظ روی فلکه و تیغه باز شود.

3- میزان کشیدگی تیغه‌ی (Tension) کنترل و با فرمان مربوطه تنظیم شود.

4- وضعیت استقرار تیغه روی بانداژ با گرداندن فلکه‌ی بالای اره با دست آزاد کنترل و در صورت عدم تنظیم با فرمان مربوطه تنظیم شود (همان‌طور که گفته شد تمام طول دندانه باید از بانداژ بیرون زده باشد).

5- تیغه‌ی اره و ته دندانه‌ی اره از نظر وجود ترک خصوصاً در محل جوش کنترل گردد.

6- دستگاه هدایت طرفین تیغه (بالا و پایین) و پشت تیغه کنترل شود تا در محل صحیح خود قرار گرفته، صحیح عمل نماید.

7- چپ و راست دندانه‌ی اره از نظر یکنواختی و تناسب با برش کنترل گردد.

8- صفحه‌ی اره کنترل گردد تا کاملاً با زاویه دلخواه نسبت به تیغه قرار گرفته باشد.

9- قسمت حفاظ جلوی تیغه که با دستگاه هدایت فوقانی قابل حرکت است، در ارتفاع مناسب از سطح صفحه قرار داده و محکم شود.

10- بعد از چند بار گرداندن تیغه‌ی اره با کمک فلکه‌ی فوقانی و اطمینان از صحت قرار تیغه، حفاظ‌ها بسته شود.

11- ماشین با استفاده از کلید مربوطه به طور صحیح روشن گردد (در صورتی که کلید ستاره مثلث باشد ابتدا روی ستاره قرار گیرد و وقتی ماشین بعد از چند ثانیه کاملاً دور گرفت روی مثلث قرار داده شود).

12- اگر ماشین منظم کار نکرد یا تیغه‌ی اره از روی ماشین خارج یا پاره شد، بلافاصله کلید ماشین را خاموش و یا با استفاده از ترمز پایی متوقف و رفع عیب شود (البته بعضی از ماشین‌های اره‌ی نواری دارای ترمز اتوماتیک هستند، در صورت پاره شدن تیغه به سرعت متوقف می‌شوند).

انجام برش

برای بریدن چوب‌ها بدون استفاده از گونیای ماشین (قوس‌بری) و یا چوب‌هایی با ابعاد بزرگ باید در پشت چوب طوری قرار گرفت که استقرار کامل برقرار باشد و پای راست جلو و پای چپ عقب‌تر قرار گیرد و در این حالت هر دو دست انتهای چوب را بگیرد و عمل برش انجام شود. چنانچه چوب دارای ابعاد کوچک باشد و برش با استفاده از گونیا برای بریدن مستقیم انجام شود، باید طریقه‌ی ایستادن طوری باشد که دست چپ در پشت چوب و دست راست در طرف راست و کنار چوب تکیه داده شود و برش‌دهنده کاملاً خط برش و چسبیدن قطعه به گونیا را کنترل نموده، عمل برش را انجام دهد.

سرعت پیشبرد کار باید با توجه به عوامل مختلف طبق جدول انجام پذیرد. برای بردین چوب‌های مختلف اپراتور برش‌دهنده باید سعی نماید دستش از حداقل 5 سانتی‌متر به تیغه نزیک‌تر نشود. این اندازه برای حفاظت دست در صورت برخورد تیغه با معایب چوب و یا پاره شدن تیغه می‌باشد.

برای پیشگیری بهتر از خطرات باید حتماً برای هر نوع برش از وسیله‌ی کمکی استفاده نمود. این قطعات کمکی باید همواره در محل نزدیک ماشین برای استفاده قرار داده شود. بدیهی است وسایل کمکی ارائه شده برای انواع برش چوب می‌باشد، اما برای برش‌های اختصاصی مخصوصاً کارهای سری‌سازی لازم است استادکاران، تکنسین‌ها و مهندسان صنایع چوب و صنعت خانه های پیش ساخته چوبی با دقت کافی طرح شابلون با وسایل کمکی متناسب با ان کار را ارائه نمایند تا هم سرعت تولید افزایش یابد و هم کارگر از خطرات ناشی از ماشین حفظ گردد.

لازم به توضیح است که برای قوس‌بری‌ها از تیغه‌ی اره نواری با عرض کمتر که حداقل 5/1 و حداکثر 3 سانتی‌متر می‌باشد با چپ و راست بیشتر دندانه، متناسب با شعاع قوس و طبق استاندارد باید استفاده نمود. در جدول (4-2)، معایبی که در حین برش با اره‌ی نواری پیش می‌آید، علل و راه برطرف کردن آن‌ها توضیح داده شده است.

جدول (4-2)

ماشین اره‌ی همه‌کاری

این ماشین برای برش انواع مواد مانند ورق فولادی، مواد پلاستیکی plexyglass Dural، آلومینیوم، چوب و غیره به کار برده می‌شود. سرعت مختلف برش بین 12 تا 25 شهری است و قدرت موتور 1 تا 5/1 کیلووات می‌باشد. گیربکس به کار گرفته شده در این دستگاه این امکان را می‌دهد تا بتوان سرعت تیغه، اره را از 12 تا 25 1/min تنظیم نمود. به لحاظامکان انتخاب گسترده، سرعت برش متفاوت و مناسب با هر نوع مواد و استفاده‌ی آن برای بسیاری از مواد فوائد زیادی دارد:

- کاهش ساییدگی تیغه‌ی اره

- خطر پاره شدن محدود و اندک تیغه‌ی اره

- توان برش بالا

- صفحه‌جویی در زمان کار

در جدول ماشین، سرعت برش مناسب انواع مواد با ضخامت‌های مختلف مشخص گردیده است. سرعت برش را توسط فرمان تغییر سرعت تنظیم کرده، مقدار آن را از روی سرعت‌سنج می‌خوانیم (کنترل می‌کنیم).

در بعضی از این ماشین‌ها که دارای دستگاه جوش نوار اره‌اند می‌توان تیغه‌های تا عرض 25 میلی‌متر را در مدت 3 دقیقه جوش داد. این دستگاه جوش، ماشین اره را قادر می‌سازد تا در مواقع ضروری که اره پاره می‌شود، به سرعت آن را جوش داده، به کار ادامه دهد دستگاه سنگ زن محل جوش اره و همچنین دستگاه برش (قیچی) بر روی ماشین نصب شده است. این دستگاه دارای کمپرسور هوا بوده که هوای فشرده‌ی ایجاد شده را در محل برش برای دفع براده و خاک اره به کار می‌گیرد که نتیجه‌ی آن برش خوب و تمیز قطعه کار و دید خوب برای منطقه برش می‌باشد.

ماشین اره‌ی مشبک‌بری

برای قوس‌بری‌ها و برش‌های خیلی ظریف در تخته‌های نازک مخصوصاً درآوردن شابلون از تخته لایی یا فیبر و به طوری کلی برای برش شبکه و قوس‌هایی که در وسط کار و صفحات نازک می‌باشد و به خارج صفحه راه ندارد از راه‌های مشبک‌بری استفاده می‌شود (شکل 28-2). این ماشین دارای تیغه‌ی نازکی می‌باشد که در دو قسمت بالا و پایین اره به اهرم‌های مربوطه به وسیله‌ی پیچ و خروسک محکم می‌شد و در پشت تیغه دارای دستگاه هدایت تیغه‌ی اره است که از قرقره‌ی فلزی کوچکی تشکیل شده و مانع کج شدن و عقب رفتن تیغه‌ی اره در اثر فشار در موقع برش می‌شود.

صفحه این ماشین مانند صفحه‌ی ماشین اره‌ی نواری از چدن ریختگی می‌باشد و فرق آن با ماشین اره نواری در ابعاد کوچک و ظرافت صفحه به نسبت حجم آن است. ضمن این که صفحه‌ی این ماشین فاقد شکاف طولی از کنار صفحه برای جا زدن تیغه می‌باشد زیرا تیغه‌ی آن از سوراخ وسط صفحه داخل می‌شود و در اهرم‌های بالا و پایین‌دهنده‌ی قسمت زیر و بالای صفحه محکم می‌شود. صفحه‌ی این ماشین نیز قابل کج شدن می‌باشد و معمولاً از دو طرف °30± کج و به وسیله‌ی پیچ در محل مورد نظر ثابت می‌گردد. این صفحه از نظر ارتفاع نیز قابل بالا و پایین شدن است و به وسیله‌ی اهرم یا پیچ عمل بالا و پایین بردن و ثابت کردن صفحه انجام می‌شود.

اره‌های کوچک مشبک‌بری رومیزی معمولاً دارای الکتروموتور کوچک با قدرت 75/0 تا 5/1 Ps می‌باشد که با برق 220 ولت معمولی کار می‌کند و معادل 1400 دور در دقیقه می‌زند. دور الکتروموتور توسط چرخ تسمه‌ی کوچک سرشفت آن به چرخ تسمه‌ی ذوزنقه‌ای سر گیربکس منتقل می‌شود و داخل گیربکس دور جرخ تسمه‌ی میل‌لنگی را به حرکت در می‌آورد که کورس میل لنگ حد بالا و پایین اهرم زیرین ماشین را تعیین می‌کند. اهرمی که در زیر تیغه‌ی اره به یک سر آن بسته می‌شود در سر دیگر به وسیله‌ی بلبرینگ مربوطه به میل‌لنگ اتصال داشته و با روشن شدن ماشین یک حرکت متناوب بالا و پایین به تیغه‌ی اره می‌دهد که باعث برش در آن می‌شود.

معمولاً چرخ تسمه‌های متصل به سر میل‌لنگ پله‌ای است و بر حسب این که کدام قطر آن مورد استفاده قرار گرفته باشد دور الکتروموتور را با استفاده از رابطه تسمه ذوزنقه‌ای تغییر می‌دهند و نهایتاً باعث می‌گردد سرعت‌های برش متفاوت در ماشین تأمین شود. باید دقت شود که در این ماشین گیربکس مربوطه که میل‌لنگ داخل آن، قرار دارد طبق دستور کارخانه همواره باید روغن داشته باشد و به موقع روغن آن تعویض گردد. بدنه‌ی ماشین اره می‌تواند از چدن و یا ورقه‌ی فلزی ضخیم شکل داده شده باشد. گردن بلند خمیده‌ی آن به ما امکان می‌دهد قوس‌بری با شعاع زیاد را نسبت به حجم ماشین انجام دهیم.

برای این که خاک اره از روی خط‌کشی صفحه در حال برش کنار برود، یک فنتیلاتور یا بادزن در بالای اره تعبیه شده که خاک اره را دور می‌نماید. باید دقت شود که به علت ظرافت تیغه‌ی اره، در موقع برش نباید به آن فشار زیاد وارد شود و باید قطعه کار را به نرمی بر حسب ضخامت برش حرکت داد تا در قوس‌های با شعاع کم جای خود را کاملاً باز کرده، مانع شکستن آن شود.

در این ماشین‌ها، مته‌ای نیز در نظر گرفته می‌شود که قبل از حرکت اره محل عبور تیغه‌ی اره را از وسط کار سوراخ می‌نماید و تیغه‌ی اره از این سوراخ عبور داده می‌شود و پس از محکم شدن در اهرم‌های بالا و پایین با کمان فلزی مربوطه عمل روشن کردن ماشین و برشکاری صورت می‌گیرد.

برای انجام قوس‌بری‌ها معمولاً اره‌های نواری خیلی ظریف نیز وجود دارد که تیغه‌های با عرض 3 تا 15 میلی‌متر روی آن قرار داده می‌شود و عمل آن کاملاً مانند ماشین‌های اره‌ی نواری کوچک می‌باشد که قبلاً شرح داده شد. تنها کمبود این ماشین نسبت به ماشین مشبک‌بری فوق، کامل بودن تیغه‌ی اره‌ی آن است که به ما اجازه نمی‌دهد کاملاً در داخل قطعه‌کار، عمل قوس‌بری را انجام دهیم و باید برای شروع برشکاری حتماً قوس‌های مورد عمل با ماشین اره‌ی نواری مشبک‌بری از یک طرف به خارج صفحه مورد عمل برش راه داشته باشد.

ماشین‌های اره متناوب یا گاتر با اره‌های رفت و برگشت (بالا و پایین رونده)

برخلاف اره‌های نواری که به صورت تکی و مداوم در یک جهت حول فلکه‌های اره حرکت می‌نمایند، اره‌های گاتر یا اره‌های متناوب که به اره‌های (رام) نیز موسومند دارای حرکت بالا و پایین رونده (در گاتر عمودی) و یا حرکت رفت و برگشت تیغه (در گاتر افقی) می‌باشد. به عبارت دیگر، اره‌های متناوب به دو دسته تقسیم می‌شوند:

گاترهای عمودی- گاترهای افقی

الف- ماشین اره‌ی گاتر عمودی

طرز کار: تیغه‌های اره‌ی گاتر در داخل رام یا قاب فلزی با مکانیزم مخصوص تنظیم و محکم می‌گردد و این قاب به وسیله‌ی دسته شاتون که نیروی محرکه را به واسطه‌ی میل‌لنگ دریافت می‌کند، به حرکت در می‌آید و حرکت آن در داخل ریل طرفین قاب به صورت بالا و پایین و عمود بر سطح افق می‌باشد. میل‌لنگ که در روی چرخ فلکه به صورت خارج از مرکز در یاتاقان قرار گرفته است، مجهز به بلبرینگ می‌باشد و عمود بر سطح افق به دسته شاتون و قاب حامل تیغه‌های اره امکان حرکت می‌دهد. شکل‌های 29-2 تا 33-2 این ماشین را نمایش می‌دهند.

پیشرفت چوب در ماشین برای عمل برش به وسیله‌ی غلطک‌های دندانه‌دار (شیاردار طولی) انجام می‌شود و نگهداشتن و هدایت چوب توسط گاری‌های چنگک‌دار با مکانیزم مخصوص صورت می‌گیرد. بعضی از مشخصات فنی این ماشین در فصل سوم در جداول 3-3 تا 5-3 نشان داده شده است.

اسکلت ماشین

بدنه یا اسکلت اصلی ماشین گاتر عمودی در دو قسمت قرار داده شده است. در قسمت زیرین که بلبرینگ‌های میل‌لنگ و موتور محرکه در روی آن قرار گرفته‌اند و در قسمت فوقانی که دستگاه‌های هدایت‌کننده و تنظیم‌کننده (مانند گاری‌های چنگک‌دار) و قاب یا رام محتوای اره‌ها و همچنین غلطک‌های جلودهنده‌ی گرده بینه و دیگر اجزا قرار داده شده است. نظر به این که قاب فلزی یا رام اره همواره تحت تأثیر نیروی زیاد (نیروی وارده بر کشش تیغه‌ها و همچنین نیروی حرکت) قرار می‌گیرد، برای جلوگیری از پیچیدگی و به طور کلی کج شدن و جا خوردن هر قسمت آن در موقع حرکت و همین‌طور خطر انبساط ناشی از داغ شدن اجزا، در هنگام حرکت ترجیحاً کناره‌های قاب را داخل ناودان فلزی مانند ریل قرار داده‌اند که هدایت و حرکت بالا و پایین رفتن قاب در آن محدوده و کنترل شده و با استفاده از بلبرینگ‌ها و ریل، مانع داغ شدن و گیرپاژ کردن آن می‌شود. جنس قطعات ناودان و ریل‌های مذکور را از فلز چدن خاکستری G.G یا برنز فشرده شده و چوب منشور شده‌ی فشرده (چهار تراش یا به صورت منشور درآمده) استفاده می‌کنند. جدول (5-2) بعضی از مشخصات فنی ماشین اره‌ی گاتر را نشان می‌دهد.

جدول (5-2): اطلاعات فنی اره‌ی گاتر عمودی

ماشین‌ها با پیشرفت کار مداوم توسط فلکه‌هایی که دارند تیغه‌های اره را در نقطه‌ی شروع (نقطه‌ی صفر) پایین‌تر از سطح برش طوری حرکت می‌دهند که تیزی نوک دندانه‌ها در حالت کورس رفت به طرف بالا عمل برش انجام نمی‌دهد و با چوب درگیر نمی‌شود.

رام یا قاب اره‌ی گاتر

قاب اره با میل شاتون که حرکت مرکزی دارد به صورت عمودی به حرکت درآورده می‌شود. برای میل شاتون با حرکت مرکزی که از میان شاتون با حرکت مرکزی که از میان محور فلکه عبور و حرکت می‌کند، سرعت چنین به دست می‌آید.

(2-2)                                              

که چنانچه از آن مشتق گرفته شود فرمول شتاب a که همان شتاب رام یا قاب اره می‌باشد، به دست می‌آید.

نیروهای ناشی از وزن قطعات

برای محاسبه‌ی وزن قطعات در نقاط A و B سطح تماس قطعات به صورت نقاطی در نظر گرفته می‌شود. حرکت بالا و پایین رفتن قطعات در جهت محور، نیروی زیر را در نقطه‌ی A به جای می‌گذارد.

(3-2)                                                                                             

که در آن:

A= شتاب

m_R= وزن قاب یا رام اره

m_STA = مقدار وزن میله شاتون از نقطه تماس با قاب اره تا مرکز ثقل و از نقطه تماس با میل‌لنگ تا مرکز ثقل ( مرکز ثقل وسط میل شاتون) قرار دارد.

(4-2)                                                                                             

m_STB = مقدار وزن میل شاتون اصلی (حرکت‌دهنده‌ی قاب اره) از مرکز ثقل روی فلکه تا مرکز ثقل روی قاب اره.

F_B= می‌تواند توسط وزنه‌ی تعادل‌دهنده‌ی گردنده‌ی متقابل اضافی بالانس شود ولی بر خلاف آن نیروی F_A با شتاب a تغییر می‌نماید و فقط بین 40 تا 50% قابل تنظیم و بالانس کردن می‌باشد و چنانچه قاب یا رام اره دارای وزن متغیری باشد، محاسبات فوق صورت پیچیده‌تری به خود می‌گیرد. حرکت دورانی میل‌لنگ تحت تأثیر نیروهای وزن قطعات یکنواخت نمی‌شود و غیر هم‌شکل می‌باشد.

دستگاه کنترل هدایت پیشبرد کار

برای این که بازده‌ی کار مطلوب و زیاد باشد (برش حداکثر) باید دائماً نحوه‌ی درگیری دنده‌های اره با چوب کنترل شود تا در تمام کورس اره موقع پایین آمدن دندانه‌ی اره با چوب تماس داشته، عمل برش انجام دهد. برعکس در موقع بالا رفتن اره‌ی دندانه‌ها عمل برش انجام ندهند

چرخ‌دنده‌هایی که در حین کورس کار (برش به طرف پایین) با هم درگیر شده و کار انجام می‌دهند، در موقع کورس اره به طرف بالا (که برش صورت نمی‌گیرد) قسمت عمده‌ی آن‌ها ساکن می‌ماند

طبق اهرم شماره‌ی 2 به وسیله‌ی میله‌ی متصل شده به آن با یک حرکت پریودی چرخ شماره 1 را می‌چرخاند. پیشرفت عملی کار یا طول برش واقعی انجام شده به علت وجود مفصل‌ها و وزن قطعات و لقی محل اتصالات و نفریت (کمک) در میل شاتون با مقدار تئوری محاسبه شده تفاوت دارد. به علت از بالا آویزان بودن اره حرکت عمل پیشرفت (جلو دادن غلطک‌های جلودهنده) در آخرین مرحله‌ی کورس بالا رفتن قاب یا رام اره انجام می‌شود.

مقدار ضایعات در هر کورس که ناشی از آویزان بودن قاب اره اجتناب‌ناپذیر است، پایین نگه داشته می‌شود. اهرم تنظیم برش نسبت به اهرم یا میله‌ی حرکت پیشرفت اصلی کار طوری تنظیم می‌شود که غلطک‌های جلودهنده (در موقع جلو دادن چوب به طرف تیغه ها) قبل از برش انجام شود و برای هر سرعت مشخص پیشرفت کار که لازم است داشته باشیم، درجه‌ی تنظیم دو میله یا اهرم جلودهنده و برش‌دهنده تغییر می‌کند. مختصات نمودار شکل (37-2) برای مسیر حرکت دندانه‌های اره در طول برش در شکل مذکور با داشتن نسبت طول میله‌های شاتون (قاب اره و جلودهنده‌ها) landa = r/1 می‌باشد.

(5-2)                                                                                 

(6-2)                                                                     

که در آن علامت (-) برای حرکت قابل یا رام اره به طرف بالا و علامت (+) برای حرکت به طرف پایین می‌باشد. برای نقطه‌ی رأس کورس منحنی شتاب اره در برخورد با چوب دارای نسبت مساوی و هم‌ردیف X = Y.S می‌باشد به طوری که زاویه‌ی شتاب اره (پیش برش قبل از رسیدن کورس به رأس منحنی) با رابطه‌ی زیر محاسبه می‌شود.

(7-2)                                                                     

و از آن نتیجه می‌شود:

(8-2)                                             

در این زاویه با نقطه‌ی شتاب (پیش برخورد اره) ضریب یا نقطه‌ی افت کورس e برای زاویه‌ی میل‌لنگ مربوطه a.e و برای نسبت میل شاتون (جلودهنده و حرکت قاب اره) و کورس H=1 می‌باشد. ضریب افت کورس چنین به دست می‌آید:

(9-2)                                                                                 

افت یا ضایعات کورس را می‌توان با ساخت و نصب یک اهرم دیگر مانند میله یا اهرم شماره‌ی 2 شکل با یک قطعه‌ی اصطکاکی برای جلودهنده‌ها تقلیل داد. گرده بینه در (3/1) قسمت آخر کورس که تیغه هنوز در حال حرکت به طرف بالا می‌باشد با غلطک جلودهنده به جلو هل داده می‌شود به طوری که با شروع کورس به طرف پایین دندانه‌های اره کاملاً در چوب فرو رفته، عمل برش انجام می‌شود. این نقطه، نقطه‌ی زمان پیشروی اره در چوب می‌باشد. از اشکالاتی که چرخ یا فرمان شماره 1 با قطعه‌ی ترمزکننده دارد (سایش سریع، لقی مفصل و نیروهای ناشی از وزن) است که به وسیله‌ی چرخ‌دنده‌های هیدرولیکی تقلیل داده می‌شود. برای این کار از تغییر مقدار حرکت میل‌لنگ برای پیشرفت برش استفاده می‌کنند.

به علت زیاد بودن وزن قطعات و نیروهای ناشی از آن‌ها، عمل هماهنگ کردن (همزمان و هم‌سرعت کردن) حرکت گرده بینه با حرکت جلو دادن غلطکت‌های پیش‌دهنده، فقط به طور تقریبی به وسیله‌ی محرکه‌های هیدرولیکی صورت می‌گیرد.

برای دور میل‌لنگ که بالای U/min 300 باشد، غالباً از چرخ‌دنده (گیربکس) برای غلطک‌های جلودهنده که به طور مداوم کار می‌کنند، استفاده می‌نمایند.

برای این که نوک دندانه‌های تیغه‌های اره در موقع به طرف بالا (کورس بالا رفتن) با چوب تماس نداشته یا حداقل درگیری را داشته باشند باید برای هر سرعت پیشبرد از دستگاه تنظیم نوسان قاب یا رام اره مربوطه استفاده نمود. برای این منظور دستگاه هدایت لغزنده (بستر یا شیار ریل و بلبرینگ‌های مربوطه) در قسمت فوقانی اره برای قاب اره قابل نوسان است و برای هدایت لغزنده تحتانی از محرکه‌های غیرمرکزی قابل تنظیم که تنظیم آن با تنظیم چرخ‌دنده جلودهنده (که به غلطکت‌های شیاردار متصل است) استفاده می‌شود.

محور Y خط حرکت عرضی منحنی حرکت دندانه می‌باشد که طول برش (مسیر حرکت دندانه) طبق فرمول (6-2) در روی محور طولی برابر خواهد بود با:

(10-2)                                                                                           

برای نقطه‌ی تلاقی دومین دندانه اره که قاب اره در حال تغییر کورس بالا به پایین می‌باشد، زاویه (a.e) قرار فلکه حرکت‌دهنده میل شاتون خواهیم داشت:

(11-2)                                                       

با قرار دادن در فرمول (9-2) فاکتور یا ضریب ضایعات یا افت کورس (e) به دست می‌آید. در نمودار شکل (b37-2) منحنی پیشبرد مداوم را نشان می‌دهد. حرکت منحنی و مسیرکورس به طرف بالا قابل توجه می‌باشد که در آن زمان و محل درگیر شدن نوک دندانه‌های اره در موقع بالا رفتن قاب (کورس به طرف بالا) در انتهای کورس نشان داده شده، که مقدار برش در آن با فاکتور برش یا ضریب (eA) در کورس به طرف بالا دارای مختصات معتبر زیر می‌باشد.

(12-2)                                                                                           

و Y طبق فرمول (6-2) مشخص می‌گردد که زاویه حرکت فلکه aeA از فرمول زیر چنین به دست می‌آید.

(13-2)                                           

برای بررسی دقیق eA پس از قرار دادن در فرمول (5-3) و تقسیم هر دو طرف بر (h) به دست می‌آید. برای بررسی عمل برشکاری (جدا شدن خاک اره از چوب در محل برش) مقدار خاک اره‌ی برداشت شده، متغیر نسبت به طول کورس می‌باشد، برای ما ماهیت دارد. مقدار خاک اره‌ی تولید شده در شروع عمل برش در ماشین‌های با سیستم پریودی (برش یک طرفه تیغه‌ی اره) که شرح داده شده، چنین به دست می‌آید:

(14-2)                              

و در مورد ماشین‌های با سیستم کار دوطرفه‌ی تیغه که پیشبرد کار مداوم می‌باشد، چنین به دست می‌آید:

(15-2)                                                                   

برای زاویه‌ی دلخواه فلکه‌ی a در حرکت کورس به طرف پایین مقدار خاک اره‌ی ایجاد شده (ضخامت برش) (h) از طریق قرار دادن زاویه‌ی دلخواه به جای a به دست می‌آید.

حرکت تیغه با حرکت پیشبردی مداوم در سیستم دو طرفه تیغه، تواذن اره را پایین می‌آورد. چنانچه دندانه‌ها در شروع کورس به طرف بالا با سطح برش درگیر شوند (بریدن انجام گردد) نیروی فشردگی غلطک‌های جلودهنده‌ی فوقانی نیروی برش لازم در تیغه‌های برش‌دهنده و قدرت موتور محرکه افزایش پیدا می‌کنند و برعکس زمان برندگی (طول عمر تیزی دندانه) تیغه‌های اره کوتاه و کمتر می‌شود. در ضمن حرکت تیغه‌های اره به طرف بالا، یک عمل ترمزکننده نیز برای پیشرفت کار ایجاد می‌کنند ولی این نواقص و معایب بازدارنده را به وسیله‌ی قاب یا رام اره که حالت نوسانی در موقع حرکت به آن می‌دهند از بین می‌برند و باعث می‌شوند تیغه‌های اره قبل از رسیدن به انتهای (نقطه‌ی سکون) از روی سطح برش بلند شود، به عبارت دیگر، باعث می‌گردد اره در موقع بالا رفتن رام عمل برش انجام ندهد.

در ماشین‌های با پیش‌دهنده‌ی هیدرولیکی و با هدایت و کنترل هماهنگ و هم‌زمان (سینکرونیزه شدن) با میل‌لنگ و فلکه‌ی حرکت‌دهنده‌ی میل شاتون، حرکت غلطک‌های جلودهنده‌ی گرده بینه در نقطه‌ی سکون پایینی قطع می‌شود و نیروهای ناشی از وزن گرده بینه و نیروی حاصله از حرکت واگن چنگک‌دار هدایت‌کننده، مانع حرکت غلطک‌های جلودهنده می‌شود.

کارخانه‌های سازنده اره‌ی گاتر در ساخت قاب یا رام اره متحرک یا نوسان، طرح‌هایی ارائه داده‌اند که نوع نشان داده شده در شکل (38-2) دارای اهمیت بیشتری می‌باشد و حرکت پاندولی قاب اره در قسمت تحتانی آن در جهت X چنین است:

(16-2)                                                                   

فرمول زیر منحنی نوسانی رام اره را توضیح می‌دهد:

(17-2)                                                                               

در نتیجه کل حرکت در جهت X چنین است که (C) در آن ضریب نسبی بین (S) و اره‌های آویزان شده (U) می‌باشد.

(18-2)                               

اولین فرمول در رابطه فوق در مورد اهرم شماره 10 (اهرم معلق) و دومین آن مربوط به قسمت شیار ریلی محفظه پایینی اره می‌باشد. چنانچه مقدار نوسان پاندولی انتهای قاب یا رام اره در جهت X متناسب با سرعت جلودهنده تغییر داده شود، نقطه‌ی ابتدایی برش در تمامی سرعت‌های پیش‌دهنده کاملاً معین و مشخص می‌شود. قسمت‌های محفظه‌ی هدایت (شیار ریلی) فوقانی قاب اره به دلیل بی حرکت ماندن و تثبیت ماشین به طور محکم و ثابت ساخته شده است.

ساختمان ماشین اره‌ی گاتر

قاب یا رام اره باید حتی‌‎الامکان سبک و از نظر شکل مقاوم و محکم باشد تا بتواند در تولید بالا دورهای زیاد را تحمل نماید. از این جهت نوع با یک میل شاتون در وسط که در قسمت محفظه‌ی هدایت پایین دارای مفصل متصل‌کننده می‌باشد، مناسب‌تر و بهتر از نوع با دو میل شاتون طرفین می‌باشد که به قسمت محفظه‌ی رام اره در بالا متصل گردیده است. خصوصیات بالا برای قاب اره‌ای می‌باشد که چهارچوب و قیدهای تشکیل‌دهنده‌ی آن از لوله‌های فولادی پروفیلی با جنس فولاد سبک که به هم جوش داده باشند، ساخته شده باشند. تغییر فاصله‌ی میان تیغه‌های اره در موقع برش گرده بینه (چوب‌های قوس‌دار) با استفاده از شابلون مربوطه باید به نحوی باشد که مانع افتادن و تکیه دادن گرده بینه به تیغه‌ی اره شود.

شابلون‌های تنظیم فاصله‌ی تیغه‌های اره از قطعات فولادی با عرض‌های جفت مشابه تشکیل شده است که آن‌ها را در دو قسمت دستگاه تیغه در بالا و پایین رام اره بین تیغه‌ها به طور مشابه قرار می‌دهند و بعد از تنظیم در حالت بدون بار آنها را محکم می‌نمایند. کشش وارده به تیغه‌ها، بعد از تنظیم شابلون‌ها معادل N/mm² 264-117 در درجه حرارت طبیعی کارگاه می‌باشد که به ابعاد تیغه‌ی اره، سرعت پیشبرد کار و نوع چوب در حال برش بستگی دارد. جنس تیغه‌ها را بیشتر از فولاد ریختگی بوته‌ای کرم- وانادیم Chrom-Vanadium یا یکنواختی مطلوب برای داشتن مقاومت جنس در برابر نیروی کشش و همچنین قابل انعطاف بودن می‌سازند (شکل 39-2).

این تیغه‌ها به شکل یک فنر یک تکه‌ی بلند می‌باشد و در دو سر آن دو قطعه‌ی فولادی پرچ گردیده که ضخامت دو سر اره را بیشتر از بدنه‌ی آن می‌کند. این دو سر تیغه‌ها در مقر مخصوص شابلون و تیغه قرار گرفته و از پایین ثابت و از بالای مقر به وسیله‌ی قلاب‌های با فرم مختلف با سیستم مکانیکی اهرمی ساده و گوه‌ای و یا هیدرولیکی محکم گردیده و تیغه‌های اره را با نیروی کششی معادل N/mm² 264-117 در حرارت طبیعی کارگاه در حالت کشش قرار می‌دهند تا مانع برش کج آن‌ها در موقع عمل گردد و در فاصله‌ی بین دو تیغه در بالا و پایین مقر شابلون‌ها برقرار می‌شود.

شابلون‌های نگه‌دارنده‌ی هیدرولیکی در قسمت محفظه‌ی بالایی (دستگاه قرار تیغه‌ها) قرار داده شده که عمل جابجایی شابلون‌ها و تیغه‌ها در آن با یک پیستون و میله‌ی محوری مارپیچ انجام می‌شود و فشار لازم را نیز اعمال می‌نماید. در موقع بریدن چوب با تغییر حرارت ناشی از اصطکاک در تیغه‌های اره یک شابلون سیلندری فاصله‌دهنده قرار داده‌اند که تحت تأثیر فشار فنر قرار می‌گیرد و به موقع به کار می‌افتد تا مانع شل شدن اره‌ها و تغییر فاصله‌ی تنظیم شده اره‌ها به وسیله شابلون‌ها گردد. تیغه‌های اره که باید در حال کشیدگی کامل باشند با سیستم مخصوص می‌توان در آن‌ها از گوه یا فشار اهرم‌های غیر مرکزی نیز استفاده نمود تا محکم شوند

دستگاه و تجهیزات مخصوص حمل و نقل (ترانسپورت)

گاری‌های ریلی نگه‌دارنده و هدایت‌کننده‌ی مجهز به نیروی محرکه الکتروموتور وجود دارند که گرده بینه‌های سیلندری برای برش روی آن‌ها قرار داده می‌شود. بر روی این واگن‌ها که دارای چنگک گرفتن سریع گرده بینه می‌باشند، اپراتور یا راننده‌ی مستقر می‌شود و دارای وسایل کامل برای کنترل، هدایت، چرخاندن، مستقیم کردن جهت حرکت، همچنین بلند کردن سر گرده بینه، بلند کردن غلطک‌های جلودهنده‌ی فوقانی جلوی اره و تغییر سرعت غلطک‌ها، همچنین گاری‌های کمکی حل گرده بینه‌ی بریده شده، می‌باشد

با ماشین اره‌ی گاتر فوق می‌توان چوب‌های نرم، مانند سوزنی برگان را 2 تا 3 عدد گرده بینه در دقیقه نیز برش داد (گرده بینه‌ی کم‌قطر) مشروط بر این که محل کار ثابت باشد. در این سیستم به جای واگن‌ها یا گاری‌های چنگک‌دار محکم گیرنده چوب، گاری‌های مجهز به غلطک‌های جلودهنده و غلطک‌های کشنده وجود دارند که نقش گاری‌های کمکی را نیز ایفا کرده، با وجود گونیا یا صفحات جداکننده‌ای که دارند باعث می‌شوند تخته‌های پوست‌دار کناره بریده شده را نیز همزمان جدا نمود و تخته‌ها را برای هر عرض دلخواه تنظیم کرد.

ب- اره‌های گاتر افقی

ماشین‌های اره‌ی گاتر افقی اره‌هایی هستند که حرکت رفت و برگشت یک تیغه‌ی اره را در قاب مربوط به خود دارند و برای تبدیل گرده بینه‌های قطور تا قطر 1600 میلی‌متر از آن‌ها استفاده می‌کنند. از این ماشین‌ها برای تولید الوارهای با ابعاد بزرگ و همچنین برش چوب‌های مرغوب برای تهیه‌ی روکش‌های تزیینی استفاده می‌شود

اره‌ی گاتر افقی دارای تیغه‌ی نازک‌تر از تیغه‌ی اره‌های گاتر عمودی است و گاهی از آن برای تهیه‌ی روکش‌های اره‌ای نیز استفاده می‌کنند. به همین دلیل ماشین دارای دقت زیادی می‌باشد. توان تبدیل ماشین‌های اره‌ی گاتر افقی به شرح زیر است:

همان‌طوری که در شکل ملاحظه می‌شود، این ماشین دارای فلکه با محور خارج از مرکز در کناره اره می‌باشد که میله یا دسته‌ی شاتون به صورت افقی از محور خارج از مرکز به رام یا مقر تیغه‌ی افقی اره وصل گردیده و تیغه‌ی اره با حرکت دورانی فلکه به وسیله دسته شاتون به راست و چپ حرکت می‌نماید و گرده بینه را که روی واگن چنگک‌دار زیر اره قرار گرفته و با سرعت معینی حرکت می‌نماید، برش می‌دهد.

معمولاً گاری از نظر ارتفاع برش ثابت و فاصله‌ی تیغه‌ی اره به وسیله‌ی حرکت مقر تیغه به بالا و پایین با چرخ‌دنده‌های مربوط تغییر می‌کند و کارگر مربوط از روی صفحه‌ی مدرجی که در کنار اره نصب گردیده، ضخامت مورد نیاز را با بالا و پایین دادن اره که به صورت افقی قرار گرفته تنظیم می‌نماید.

اره‌ی نواری افقی

اره نی نواری گرده بینه‌بر: این نوع ماشین‌ها جهت بریدن چوب‌های پهن‌برگ، چهارتراش کردن گرده بینه برای تهیه‌ی روکش‌کاری و همچنین برای تهیه‌ی تخته الوار از گرده بینه‌های سوزنی‌برگ که قطر گرده بینه مورد برش در آن بزرگ‌تر از 450 میلی‌متر باشد به کار می‌رود. این ماشین‌ها در مقایسه با ماشین‌های اره‌ی گاتر دارای خوراک اره کمتر و حسن دیگر آن کیفیت برش می‌باشد و نیز می‌توان برش را به طور دلخواه انجام داده و مقطع مورد نظر را از نظر موج چوب انتخاب نمود (شکل 46-2) که در آن اره ثابت و گرده بینه متحرک می‌باشد.

اره‌ی نواری بزرگ افقی

این ماشین برای برش گرده بینه‌های قطور و مخصوصاً برش چوب‌ها و گرده بینه‌های مرغوب که برای تهیه روکش‌های تزیینی استفاده می‌شود، به کار می‌رود. این ماشین معمولاً در کارخانه‌های تهیه‌ی روکش برای چهارتراش کردن گرده بینه مورد استفاده قرار می‌گیرد. در کارخانه‌های چوب‌بری از دو سیستم اره‌های بزرگ نواری افقی برای تبدیل گرده بینه به الوار و تخته استفاده می‌کنند.

1- اره‌ی نواری بزرگ افقی با دستگاه اری ثابت و گرده بینه‌ی متحرک

2- اره‌ی نواری بزرگ افقی با سیستم گرده بینه‌ی ثابت و دستگاه اره‌ی متحرک

1- در اره‌های بزرگ افقی نوع اول نحوه‌ی کار به این ترتیب است که گرده بینه در زیر اره روی میزی که در بین چنگک‌های مربوط در جهت مورد نیاز به وسیله‌ی جرثقیل هوایی یا لودر قرار گرفته و محکم می‌شود. سپس ماشین اره‌ی نواری که روی دو ستون فلزی استوار گردیده، ستون‌های آن بر روی ریلی کار گذاشته شده که دو طرف آن دندانه‌دار است. ته ستون‌های نگهدار فلکه‌ها نیز دنده شده و با روشن نمودن الکتروموتور مربوط با سرعت قابل تغییر چرخ دنده‌های زیر ستون‌ها به حرکت در می‌آید و با درگیر بودن روی دندان‌های ریل که گرده بینه در امتداد آن‌ها در وسط قرار داده شده روی گرده بینه حرکت می‌کند و دستگاه اره که فلکه‌های آن به وسیله الکتروموتور قابل پایین و بالا رفتن است، به اندازه‌ی قطر برش مورد نیاز پایین آورده می‌شود و از روی گرده بینه به ضخامت مورد نیاز در موقع رفت، برش می‌زند و با سرعت بیشتر در پایان به محل قبلی خود باز می‌گردد.

البته در این سیستم الکتروموتور اصلی که فلکه‌ی اره را به حرکت در می‌آورد، روی فلکه نصب است و با دستگاه اره روی ریل حرکت می‌کند. بنابراین کابل برق آن نیز ثابت نیست و با کابل فنری به تابلوی اصلی کارخانه متصل و در بالای ماشین به صورت متحرک قرار گرفته است.

این سیستم ماشین اره‌ی نواری گاهی با موتور بنزینی نیز کار می‌کند و در قسمت‌هایی از جنگل که دسترسی به نیروی برق نیست مورد استفاده قرار می‌گیرد. گرده بینه‌های قطع شده در مسیر جاده‌ی جنگلی را به تخته و الوار و به طور کلی به قطعات کوچک‌تر برای خارج نودن از جنگل تبدیل می‌کند و بیشتر در مواردی استفاده می‌شود که شروع بهره‌برداری از یک طرح جنگلی کوهستانی با پستی و بلندی‌های زیادی باشد که ابتدا به علت عدم وجود جاده‌ی اصلی خروج گرده بینه به سختی صورت می‌گیرد. نمونه‌ی این نوع را می‌توان در کارخانه‌ی اشباع چوب فریم واقع در پل سفید (استان مازندران) مشاهده نمود.

2- در اره‌ی نواری‌های نوع دوم اره در محلی ثابت و ستون‌های حامل فلکه‌های اره به صورت سیلندر و پیستون و یا چرخ‌دنده با سیستم هیدرولیکی و یا مکانیکی، بالا و پایین می‌رود. در این سیستم گرده بینه روی گاری و یا واگن مخصوص قرار داده می‌شود و به وسیله‌ی چنگک‌های مکانیکی یا هیدرولیکی محکم می‌گردد، آن‌گاه گاری به سمت اره هدایت می‌شود. البته گرده بینه طوری روی گاری قرار دارد که از دم تیغه‌های اره می‌گذرد به اضافه‌ی ضخامت الوار مورد نظر قابل تنظیم می‌باشد و پس از بریده شدن الوار گاری دوباره به محل اول خود باز می‌گردد و گرده بینه را به اندازه‌ی ضخامت معین تغییر مکان می‌دهد. حرکت رفت و برگشت گاری به کمک تسمه‌های فلزی میله‌های دندانه‌دار انجام می‌گیرد.

سرعت برگشت آن به مراتب بیشتر از سرعت پیشروی و گاهی تا 90 متر در دقیقه می‌رسد. الوار یا تخته‌ی بریده شده بر حسب سیستم ماشین با دست و یا به صورت اتوماتیک از جلوی تیغه‌ی اره دور می‌شود. تنظیم ضخامت برش و زاویه قرار گرده بینه بر روی گاری به صورت اتوماتیک یا توسط متصدی ماشین از روی جدول نصب شده مدرج در کنار ماشین می‌باشد تنظیم می‌شود که با فشردن کلیدهای مخصوص با کمک الکتروپمپ مربوط دور به کارتر روغن و از آنجا به پیستون‌ها منتقل و یا دور الکتروموتور به چرخ‌دنده‌های مخروطی منتتقل می‌شود و بر حسب جهت حرکت الکتروموتور دستگاه را به پایین و بالا می‌برد که مقدار کنترل شده ضخامت برش و سایر تنظیمات را تشکیل می‌دهد (شکل 49-2). تیغه‌ی اره نواری به علت عریض بودن در اثر تماس با چوب در موقع برش گرم می‌شود، چنانچه خنگ نگردد باعث عقب رفتن تیغه‌ی اره و ایجاد خطر می‌شود. لذا برای جلوگیری از این عمل تیغه‌ی اره، به وسیله مایعاتی مانند گاوزئیل در مخزن کوچکی بالای تیغه قرار داده شده که مرتباً روی تیغه می‌ریزد و باعث تمیز کردن خاک اره از روی تیغه و خنک شدن تیغه می‌گردد.

در ماشین‌های اره باید توجه نمود که سطح فلکه‌های اره در محل تماس تیغه همواره از ضایعات و خاک اره تمیز نگه داشته شود. این عمل بیشتر به وسیله‌ی برس مویی و سیمی انجام می‌شود که روی فلکه‌های اره به صورت قابل تنظیم نصب می‌گردد. حرکت فلکه‌های ماشین نیز به وسیله‌ی الکتروموتوری که بین دو فلکه نصب شده، انجام می‌شود. در شکل (50-2) یک ماشین اره‌ی نواری افقی نشان داده شده است.

در ماشین‌های اره‌ی نواری افقی با سیستم جدیدتر از گاری‌ها و یا واگن‌های حامل با چنگک‌های نگهدارنده‌ی گرده بینه با مرغک‌های گردان استفاده شده که در شروع کار گرده بینه با جرثقیل هوایی بین دو مرغک روی گاری به نحوی که نیش فلزی مرغک‌ها در مرکز گرده بینه واقع شود، قرار داده می‌شود. سپس با یک سیستم هیدرولیکی یا مکانیکی، مرغک‌ها در دو سر گرده بینه فرو رفته، آن را محکم روی گاری نگه می‌دارد و با همان سیستم حول محور مرغک‌ها قابل دوران می‌باشد. متصدی برش بعد از قرار دادن گرده بینه و آزاد شدن و عقب رفتن چنگک‌های جرثقیل هوایی، سطح مورد توجه برای اولین برش را با فشار دادن شاسی مربوط از کنار اره و گرداندن گرده بینه انتخاب می‌نماید سپس با تنظیم ضخامت برش، عمل بریدن چوب را در جهت طول گرده بینه به صورت مماسی یا شعاعی انجام می‌دهد. نمونه این نوع واگن‌ها با مرغک گرداننده را می‌توان در بعضی کارخانه‌های چوب کشور مشاهده نمود.

ماشین‌های اره‌ی نواری افی بنا به مقدار تولیدی که باید داشته باشند، دارای مشخصات متفاوت می‌باشند که در جدول (6-2) مشخصات چند نمونه از این ماشین‌ها ذکر می‌گردد.

جدول (6-2)

اره‌ی نواری بزرگ عمودی

گرده بینه‌ها در این ماشین به وسیله‌ی چنگک‌های افقی که بر روی گاری یا واگن حمل گرده بینه قرار دارند، محکم نگه داشته می‌شوند. این چنگک‌ها قابل جابجایی تکی و جمعی هستند که در تنظیم ضخامت‌های مختلف برش گرده بینه نسبت به تیغه‌های اره نزدیک و دور می‌نمایند. تیغه‌ی اره روی فلکه‌ها ثابت قرار دارد. به همین دلیل اره‌ی عمودی را می‌توان به ابعاد بزرگ‌تری نسبت به اره‌ی نواری افقی ساخت. حرکت واگن حامل گرده بینه با چرخ‌دنده‌ها و میله‌های مارپیچ حلزونی دندانه شده یا سیلندرهای تلسکوپی انجام می‌شود که غالباً سرعت پیشبرد کار در آن m/min50-5 است و سرعت برگشت گاری تا m/min 80 قابل تنظیم می‌باشد.

این ماشین‌ها با کنترل دور، هدایت می‌شوند که کارهای مختلف مانند قرار دادن گرده بینه روی واگن و بین چنگک‌ها، جلو دادن و عقب کشیدن گرده بینه، محل گرفتن و تنظیم ضخامت تخته مورد نیاز برای برش و همچنین حرکت‌های کمکی مانند انتقال روی ریل‌ها و تسمه‌های مربوطه با چرخانیدن گرده بینه تعیین مسیر و راست قرار دادن گرده بینه، تعادل مرکزی دادن، گرفتن و رها کردن، اکثراً به صورت مکانیزه انجام می‌شود.

فلکه‌ها

فلکه‌های این ماشین‌ها در نوع اره‌ی افقی گرده بینه‌بر، تا قطر 2000 میلی‌متر و در نوع اره‌ی عمودی و گرده بینه‌بر، تا قطر 4000 میلی‌متر می‌باشد. این فلکه‌ها که محرک تیغه‌ی اره‌ی نواری هستند به صورت صفحه‌ی دایره‌ای شکل ساخته می‌شوند که سنگین‌تر از فلکه‌های اره در ماشین‌های اره با اتصال مستقیم الکتروموتور هستند و غالباً به دلیل وزن زیاد، این فلکه‌ها باعث می‌گردد چنانچه تیغه‌ی اره با گره چوب برخورد نماید، شل نشود و از محل قرار خود روی فلکه‌ها به خارج پرتاب نگردد.

در اره‌های برش گرده کاتین و گرده بینه Cant and Sawlog سطح محیطی روی فلکه‌های اره را که محل قرار تیغه‌ی نوار اره می‌باشد با روش bombiert خش‌دار، شیاردار می‌سازند تا حرکت و جابجایی تیغه‌ی اره را در عرض فلکه موقع روشن بودن ماشین کنترل محدود نمایند. در اره‌های با فلکه‌ی کوچک‌تر برای جلوگیری از حرکت تیغه‌ی اره در عرض فلکه سطح خارجی و فلزی فلکه‌ها را با پوشش یک لایه‌ی روکش لاستیکی یا برزنت می‌پوشانند.

تنظیم و برقراری صحیح تیغه‌ی اره

برای تنظیم فاصله‌ی فلکه‌های اره از یکدیگر از میله‌های دنده شده مارپیچ استفاده می‌کنند و برای محکم قرار گرفتن تیغه‌ها و در حال کشش قرار دادن آن‌ها معمولاً از سیستم‌های اهرمی و وزنه‌ای که تحت نیروی وزن، کشش لازم را ایجاد می‌کند، استفاده می‌نمایند. سیلندر کار، بین چهارچوب یا قاب اره و فلکه‌های اره قرار داده شده که نیروی محکم‌کننده و نگهدارنده تولید می‌کند و نیروی فشاری به وجود آمده با فشارسنج تماسی که روی آن نصب گردیده کنترل می‌شود که عمل فشرد و کشیده شدن تیغه به وسیله حرکت الکتروموتور مخصوصی بعد از رسیدن به حد کشیدگی لازم به طور اتوماتیک قطع می‌گردد.

نکات قابل اهمیت دیگر در اره‌های نواری این است که دندانه‌های تیغه‌ی اره نباید بر روی فلکه (قسمت فلزی محیط آن) در موقع حرکت قرار گرفته باشد برای این که معایب برش ناشی از دو سر نوار تیغه‌ی اره را که به هم جوش داده شده، خنثی نماییم می‌توانیم از کج کردن فلکه نسبت به محور استفاده کنیم.

نیروها و بارهای مؤثر در حرکت تیغه عبارتند از نیروهای کشش خارجی که به وسیله‌ی فلکه‌های اره به وجود آمده‌اند و از عوامل مهم برای برش صحیح و مناسب به حساب می‌آید.

یکی از مسائل مهم در تعیین جهت برش و تبدیل گرده بینه به تراورس، الوار و غیره، کاهش دور ریز است. البته مسائلی نظیر زیبایی و نقوش چوب نیز می‌تواند به عنوان اولویت در این امر مهم باشد. فرم هندسی و ترک‌های احتمالی هم در انتخاب محل برش مؤثر می‌باشد لذا در این راستا برش‌های مختلفی مانند شکل (52-2) برای دستیابی به اهداف فوق، عملیاتی خواهند شد.

نیروی محکم‌کننده‌ی Foges = 2Fo در هر مقطع تیغه‌ی اره‌ی نواری (شکل 53-2) در حالت و وضعیت آرام و سکون، نیروی بار کششی معادل فرمول زیر خواهد داشت.

(19-2)                                                       

شکل (53-2): اندازه‌های هندسی در تیغه‌ی اره‌ی نواری

در سطوح خارجی تیغه‌ی اره‌ی نواری نیروهای خمشی در اثر کشش تیغه روی فلکه‌ی اره طبق فرمول (20-2) در هر مقطع اره به وجود می‌آید.

(20-2)                                                                              

که در آن:

E= ضریب الاستیسیته جنس تیغه‌ی اره‌ی نواری

m= عدد Poisson (به ضریب پویسون معروف است و برای فلزات حدود 3/0 می‌باشد.)

D_s= قطر فلکه‌ی اره

است.

در اره‌ی نواری بزرگ عموی که در آن، ماشین ثابت است، گرده بینه توسط سیستم اتوماتیک نگهدارنده و جابجاکننده با تنظیم مقدار ضخامت برش، عمل تبدیل گرده بینه رابه تراورس و یا الوار به منظور تهیه روکش و سایر مصارف، انجام می‌دهد

در هر مقطع دندانه که بر روی فلکه‌ها واقع می‌شود، در هنگام شروع، یعنی کمی قبل از ایستادن کامل، نیروی کششی، به حداکثر خود می‌رسد و به علت تیزی ته دندانه‌های اره تجمع نیروی کششی در کف دندانه به وجود می‌آید که حداکثر این نیرو برابر خواهد بود با:

(21-2)                                                                               

                                                                              

s₂ = کشش ایجاد شده در تیغه برای خنثی نمودن انبساط

نیروی خمشی را می‌توان برابر s_w = AsB فرض نمود که در تأثیر تیزی دندانه در رابطه‌ی تیزی (زاویه‌ی دندانه) چنین است:

(22-2)                                                                                           

شکل (56-2): اره‌ی نواری عمودی و سیستم هدایت گرده بینه

با در نظر گرفتن                                

نیروهای برش و پیش‌برنده، مجموعاً بار یا نیروی کششی ایجاد شده را به مقدار قابل توجه تغییر نمی‌دهند زیرا این نیروها در مقابل نیروی ناشی از حرکت محورهای فلکه‌ی اره‌ی کوچک می‌باشند. نیروی‌های پیشبرد کار می‌توانند سبب خمش تیغه‌ی اره شده، باعث خارج کردن تیغه از روی فلکه در موقع برش شوند. این نیروی پیشبرد بحرانی را که باعث خم کردن اره می‌گردد از روی فرمول (23-2) می‌توان محاسبه نمود.

(23-2)                                                                    بحرانی

که در آن:

a= ضخامت تیغه‌ی اره

B= عرض تیغه‌ی اره

G= ضریب لغزندگی برابر 79 ´ 10³ N/mm²

می باشد. برای مقابله با انبساط ناشی از گرم شدن تیغه‌ی اره که حرارت آن در نقاط مختلف تیغه متفاوت است و بیشتر در قسمت دندانه‌های اره و خط پشت اره صورت می‌گیرد، عمل Tension انجام می‌دهیم؛ یعنی، با ابزارهای مخصوص به روش نورد کردن و ایجاد کشش طول فلز تیغه را در این مناطق افزایش می‌دهیم و عمل مذکور در منطقه‌ی میانی تیغه‌ی اره برای خم شدن تیغه‌ی مؤثرتر می‌باشد. عمل Tension یا نورد کردن قسمتس میانی تیغه‌ی اره باعث پهن شدن و دراز شدن آن ناحیه می‌شود. این عمل منتج به خمیدگی و انحنای طولی و عرضی تیغه‌ی اره شده و بر طبق اندازه و مقیاس انحنای خمیدگی (گوس Gauss تعداد خطوط نیرو و در Cm²) که خمیدگی دلخواه C در تیغه‌ی اره باید به اندازه‌ای باشد که تیغه در اثر انبساط ناشی از گرم شدن بدون تغییر بماند.

(24-2)                                                                              

که در آن:

R= شعاع انحنا یا خمیدگی روی تیغه در جهت طولی

r= شعاع انحنا یا خمیدگی روی تیغه در جهت عرضی

DLr= افزایش و اضافه شدن طول تیغه در قسمت‌های میانی

طول شعاع خمیدگی (انحنا) عرضی روی تیغه معمولاً برای کنترل نظری وضعیت و موقعیت نیروهای فشردگی و کشش ناشی از نورد مورد استفاده قرار می‌گیرد (فرو رفتگی روی تیغه با چشم دیده می‌شود).

نیروی پیشبرد کار (FV) نباید به قدری زیاد باشد که باعث خارج کردن تیغه‌ی اره از روی فلکه گردد و یا باعث شود دندانه‌های تیغه‌ی اره، درموقع برش روی فلکه قرار گیرد. به همین دلیل فلکه‌ی اره فوقانی را با پوشش مخصوص که ممکن است از لایه نازک لاستیکی باشد، می‌سازند یا فلکه تحتانی را به صورت محدب (گرده ماهی) طبق شکل تهیه می‌کنند. برای اینکه تیغه‌ی اره از وضعیت (0) به وضعیت (1) طبق شکل (57-2) روی فلکه‌ی اره به عقب فشار داده شود و قرار گیرد نیروی پیشبرد کاری معادل FV₁ مورد نیاز خواهد بود.

(25-2)                                                                               

1= خط پشت تیغه‌ی اره که با فشار پیشبرد کار به عقب رانده شده

2= خط جلو تیغه یا خط نوک دندانه‌ها

3- سطح خارجی فلکه (محل قرار تیغه) که طرف دندانه bombiert[1] شده و معمولاً در موقع ساخت فلکه استوانه‌ای محرک را با سطح اره‌خور ساده و فلکه استوانه‌ای متحرک را به صورت پوشش‌دار یا bombiert می‌سازند.

شکل (57-2) جزئیات ساخت و طراحی تیغه‌ی اره

و جدار خارجی فلکه‌ی اره با سطح محدب (گرده ماهی)

مقدار جابجایی و تغییر مکان افقی تیغه‌ی اره در موقع برش بر روی فلکه‌ی فوقانی (S_x) نسبت به خط محور عرضی تیغه‌ی اره و عرض فلکه‌ی تحتانی چنین محاسبه می‌شود:

(26-2)                                                                                           

سختی بیشتر تیغه‌ی اره برای مقاومت در برابر جابجایی روی فلکه می‌تواند با قطر مشخص فلکه به عرض تیغه‌ی اره، ضخات تیغه فقط با مقدار (e1-e0) از روی افزایش سطح پوشش فلکه bombierung به دست آید.

معایب کار- چنانچه تیغه‌ی اره تحت تأثیر نیروی فشردگی بیشتر ناشی از برش قرار گیرد، خطر شکستگی یا پاره شدن تیغه‌ی اره وجود خواهد داشت. به همین دلیل سعی می‌شود از فلکه‌ی اره‌های عریض که کاملاً مقابل یکدیگر قرار گرفته و با سطح جانبی که به صورت گرده ماهی (محدب) bombiert (پوش مخصوص) شده باشند، ساخته شوند و طبق نظریه آقای Lombardi در مورد رعایت اصل ساختمان در قرینه‌سازی بدین ترتیب عمر وسیله مذکور از نظر استحکام دو برابر می‌شود. در وضعیت (0) و در هر حال در در موقع حرکت بدون بار وابستگی به عرض تیغه و فرم پوشش خارجی bombiert روی هر دو فلکه فوقانی و تحتانی اره وضعیت و موقعیت مساوی به خود می‌گیرد.

قطر فلکه اره ³ عرض تیغه

قطر فلکه اره ³ ضخامت تیغه اره

اره‌های الواربری و کناره‌بری (Edging and Longitudinal Cuting)

برای کناره‌بری و تخته‌های کناری پوست‌دار کلفت و همچنین بریدن تخته و یا جدا کردن مغز چوب از میان تنه‌های بریده شده در چوب‌بری‌ها از این ماشین استفاده می‌شود. جدول (7-2) اطلاعات فنی در مورد اره‌ی نواری کناره‌بر و تخته‌بر را به دست می‌دهد.

جدول (7-2)

a) اره‌ی نواری نجاری

b) اره‌ی نواری کناره‌بری و الواربری

c) اره‌ی نواری گرده بینه‌بر

با انجام برشکاری با توجه به عواملی مانند جنس تیغه‌ی اره، گونه چوبی، آلایندگی معدنی و ... پس از مدتی تیغه‌ی اره کند شده و لازم است برای به کارگیری مجدد آن را از ماشین خارج نمود. پس از رفع عیوب احتمالی مثل خمیدگی و شکستگی، تیغه را چپ و راست مجدد نمود و پس از تیز کردن دوباره برای بریدن چوب آماده شود

اره‌های نواری اتوماتیک- عمودی با ظرفیت زیاد الواربری

این نوع ماشین‌ها (شکل 61-2) برای برش گرده بینه‌های کم قطر یا حداکثر قطر 800 میلی‌متر به الوار و تراورس و نیز تبدیل آنها به تخته، مورد استفاده قرار می‌گیرد.

به طور کلی این ماشین در کارخانجات چوب‌بری و تولیدات نهایی (فرآورده‌های مبل و غیره) کاربرد دارد. قدرت برش این ماشین‌ها معمولاً با ماشین‌های بزرگ گرده بینه مطابقت می‌نماید ولی برای برش گرده بینه‌ها با قطر کمتر منظور می‌گردد. طراحی این نوع ماشین‌ها معمولاً طوری است که می‌توان با قرار دادن دو دستگاه از این نوع مقابل یکدیگر به صورت قرینه با فاصله‌ی مطلوب دو برش را هم‌زمان انجام داد.

بنابراین در کارخانجات برزگ مبل، پارکت، جعبه‌سازی، بشکه‌سازی، قرقره‌های کابل‌سازی و ... که گرده بینه‌های کم قطر مصرف نموده و یا مستقیماً از کارخانه‌های بزرگ چوب‌بری الوار و چهار تراش‌های با ابعاد بزرگ‌تر (چهارنعل) خریداریو در کارخانه خود تدیل به تخته می‌نمایند. همچنین در کارخانجات تهیه روکش‌های تزیینی برای چهار تراش کردن گرده بینه‌های کم‌قطر می‌توان اره‌های نواری اتوماتیک فوق را به کار برد. حسن استفاده از این نوع ماشین‌ها را می‌توان انتخاب مقطع برش از نظر معوج و زیبایی چوب در برش‌های مختلف شعاعی یا مماسی دانست. مکانیزم حرکت دادن گرده بینه در این ماشین‌ها به صورت اتوماتیک با استفاده از میز متحرکی (معمولاً هیدرولیک) که جلوی تیغه حرکت می‌نماید انجام می‌شود. همچنین جلو دهنده‌ی مکانیکی که به پهلوی چوب فشار وارد آورده و هم‌زمان با فشردن آن به گونیای ماشین برای حفظ دقت برش عمل جلو دادن را نیز با سرعت‌های مختلف قابل تغییر از 1 تا 30 متر در دقیقه انجام می‌دهد. تنظیم گونیای ماشین نیز به صورت اتوماتیک با یک سیستم مکانیکی با درگیر شدن چرخ‌دنده‌ها و با کمک فرمان الکتریکی و میکروسوئیچ‌ها انجام می‌شود که می‌توان گونیا را برای چهار نوع برش در ضخامت‌های مختلف از 10 تا 400 میلی‌متر تنظیم نمود. ماشین اره‌ی نواری اتوماتیک تشکیل شده از:

1- الکتروموتور اصلی

دارای قدرت 15 تا 30 اسب می‌باشد و دور خود را به وسیله‌ی چرخ تسمه‌ی چندتایی و یا تسمه‌های ذوزنقه‌ای (معمولاً پنج تسمه ای) به فلکه‌ی پایین اره منتقل می‌نماید و در ادامه‌ی چرخ تسمه‌ی ذوزنقه متصل به فلکه، یک چرخ تسمه تخت نیز قرار داده شده که با کمک تسمه تخت دور موتور را به کارتر روغن برای حرکت هیدرولیکی میز منتقل می‌کند. این انتقال دور از الکتروموتور دارای دور زیاد بین 1500 تا 2000 دور در دقیقه می‌باشد. دور مورد نیاز فلکه‌ی اره که 470 تا 560 دور در دقیقه است با کمک تغییر قطر چرخ تسمه صورت می‌گیرد. با استفاده از همین تغییر قطر چرخ تسمه معادل 400 تا 600 دور در دقیقه به پمپ هیدرولیک داخل کارتر داده می‌شود. همچنین این ماشین دارای دو الکتروموتور فرعی برای حرکت جلو دهنده‌ی مکانیکی و حرکت اتوماتیک گونیا می‌باشد.

2- چهارچوب یا اسکلت و پایه‌ی چدنی

اسکلت فلزی این ماشین که معمولاً به صورت ریخته‌گری می‌باشد، در زمین به نحوی روی فندانسیون بستر جاسازی شده که قسمتی از فلکه‌ی پایینی اره در چاله‌ی بتنی به عمق 35 سانتی‌متر قرار می‌گیرد و محل تجمع خارک اره ناشی از برش چوب می‌باشد. روی این اسکلت محل استقرار یاتاقان‌های دو فلکه‌ی بالا و پایین و همچنین نصب سایر اجزای ماشین مانند حفاظ‌ها، دستگاه‌های هدایت تیغه، فرمان‌های بالا و پایین‌دهنده و کج و راست‌کننده‌ی فلکه‌ی فوقانی و غیره ساخته شده است

3- فلکه‌های اره

فلکه‌های اره مانند فلکه‌ی اره‌ی نواری کوچک چوب‌بری می‌باشد، با این تفاوت که دارای عرض بیشتری بین 65 تا 130 میلی‌متر بوده، روی فلکه بانداژ نشده است (معمولاً در اره‌های بزرگ فلکه را بانداژ نمی‌کنند). فلکه‌ی پایین در روی یاتاقان ثابت قرار می‌گیرد و فلکه‌ی بالا در روی یاطاقان با کمک فرمان مخصوص قابل بالا یا پایین رفتن می‌باشد. همچنین فرمانی در کنار اره‌ی زیر فلکه‌ی بالا قرار داده‌اند که با کمک آن می‌توان فلکه‌ی فوقانی را کج و راست نموده تیغه‌ی اره را برای خارج شدن دندانه‌ی اره از روی فلکه تنظیم نمود. ضمناً فرمان دیگری نیز میزان کشش اره را تنظیم می‌کند. این میزان کشش روی صفحه‌ی مدرج جلوی فلکه‌ی فوقانی اره مشخص می‌گردد و درجه‌ی آن را کارخانه‌ی سازنده تعیین می‌کند که باید با مقاومت کشش فولاد تیغه‌ی اره هماهنگی داشته باشد و پارگی تیغه‌ی اره را باعث نگردد. از طرفی چنانچه میزان کشش کم باشد، همان‌طوری که در اره‌های کوچک گفته شد، باعث ایجاد برش کج و انحراف تیغه در عمل می‌گردد. در روی فلکه یک مخزن کوچک گازوئیل قرار داد که نمدی داخل آن قرار گرفته و مرتباً مرطوب می‌شود و با تماس بر روی فلکه سطح آن را از خاک اره تمیز می‌نماید.

4- حفاظ روی ماشین و جلوگیری از خطرات

این ماشین علاوه بر سیستم خط اصلی انتقال نیروی الکتریکی، دارای یک جعبه تقسیم و فیوزهای اطمنیان در روی بدنه نیز می‌باشد که از الکتروموتور اصلی و دو الکتروموتور فرعی آن سیم‌های متصل به فیوز در آن کشیده شده است. چنانچه در حین کار نیروی بیش از حد به هر کدام از الکتروموتورها وارد شود، فیوز به طور اتوماتیک حرکت قطع برق را انجام می‌دهد تا مانع سوختن الکتروموتورها گردد.

روی فلکه‌ی اره حفاظ فلزی قرار داده شده به نحوی که اره قابل درآوردن و گذاردن باشد و در صورت پاره شدن حین کار نیز از ماشین خارج نشود. همچنین روی تیغه به وسیله‌ی حفاظ متحرک فلزی بسته می‌شود که حفاظ قسمت جلوی تیغ که در محل برش چوب است، مجهز به میله‌ی متصل به دستگاه هدایت می‌باشد. فاصله‌ی دستگاه هدایت و حفاظ جلو متناسب با عرض برش، آن از روی میز به وسیله‌ی پیچ و یا فرمان مخصوص و میله‌ی دنده شده‌ی کنار آن قابل تغییر است.

5- میز اره

این ماشین دارای میز متحرک فلزی می‌باشد که روی ریل پایه‌های فلزی قرار داده شده و طول ریل آن بین 4 تا 10 متر می‌باشد. حرکت میز به صورت هیدرولیکی صورت می‌گیرد، به این ترتیب که روی بدنه‌ی ماشین یک محل مخزن روغن کارتر ایجاد کرده‌اند. دستگاه پمپ روغن داخل آن جاسازی شده است و حدود 50 لیتر روغن هیدرولیک سالیانه داخل آن می‌ریزند و سالی یک بار آن را تعویض می‌کنند. نوع روغن را کارخانه سازنده تعیین می‌کند ولی میزان داخل کارتر همواره باید از روی دریچه شیشه‌ای کارتر کنترل گردد تا به قدر کافی باشد چون در صورت کم شدن روغن حرکت میز دچار اشکال می‌شود. میز دارای حرکت رفت و برگشت با سرعت متفاوت بین 0 تا 30 متر در دقیقه می‌باشد. این حرکت رفت و برگشت به وسیله‌ی فشار روغن صورت می‌گیرد و پمپ داخل کارتر، روغن را با فشار از لوله داخل مسیر روغن کرده، پس از عبور از لوله‌های متعدد مجدداً از لوله دیگری روغن برگشت داده میشود و به کارتر روغن می‌ریزد.

بعد از روشن کردن ماشین، این حرکت روغن به طور مداوم صورت می‌گیرد و مسیر روغن را برای حرکت برگشت میز می‌توان به وسیله اهرم و همچنین ثابت کردن یا به حرکت درآوردن میز به وسیله‌ی اهرم دستی و پایی تنظیم نمود و سرعت رفت و برگشت را به وسیله‌ی دستگاه کنترل که دارای پیچی قابل تنظیم میزان عبور حجم روغن است و در مسیر لوله رفت روغن قرار داده شده، می‌توان کم و زیاد نمود.

اهرم حرکت دهنده، هم با دست و هم با دو زبانه‌ی فلزی که روی شاسی متحرک میز کار گذاشته شده، به چپ و راست قابل حرکت کردن است و میز را به جلو و عقب حرکت می‌دهد و حرکت رفت و برگشت میز را اتوماتیک می‌نماید.

در انتهای میز یک گونیای فلزی قرار داده شده که عمل جلو بردن چوب را با حرکت میز انجام می‌دهد. به طور کلی میز و قطعات روی آن در قسمت متحرک طوری کار گذاشته شده‌اند که به فاصله‌ی چند میلی‌متر از عرض تیغه‌ی اره، موازی عرض، حرکت می‌نماید و برخوردی با تیغهی اره ندارد.

6- گونیای ماشین

در پشت تیغه‌ی اره در امتداد میز یک صفحه‌ی چند پارچه فلزی و یک قسمت چوبی متحرک به عنوان گونیا قرار داده شده است که فاصله‌ی آن از تیغه‌ی اره بر مبنای ضخامت مورد برش قابل تغییر از 1 تا 40 سانتی‌متر می‌باشد و جلو و عقب رفتن آن با روشن کردن یک موتور و انتقال دور عمودی آن به یک میله‌ی افقی و سپس درگیر کردن آن با یک میله‌ی دنده شده‌ی عمود بر سطح میز انجام می‌شود و نهایتاً آن را که حدود 1 تا 2 متر طول دارد از تیغه‌ی اره دور و نزدیک می‌نماید. در سر گونیا درست پشت تیغه‌ی اره سه قرقره‌ی فلزی بلند قرار گرفته است که حرکت چوب را در موقع تماس با تیغه‌ی اره آسان و سطح اصطکاک را کم می‌نماید. باید دقت کرد این قرقره‌ها همواره روغن‌کاری شوند تا به سهولت حرکت نمایند.

در پشت گونیا چهار عدد پیچ و مهره‌ی قابل تنظیم با دست آزاد نصب گردیده که لبه‌ی مهره‌های بزرگ آن پخ‌دار بوده و هر کدام از مهره‌ها با یک میکروسوئیچ (کلید قطع و وصل کوچک اتوماتیک برق) درگیر می‌شود که بلافاصله بعد از درگیر شدن عمل عقب رفتن، دستگاه گونیا را قطع می‌نماید.

دستگاه فرمان جلو و عقب رفتن گونیا، با کلیدهای فشاری در بالای گونیا به نحوی که راحت در دسترس برش‌دهنده باشد، نصب گردیده است و هر کدام از پیچ و مهره‌ها دارای یک کلید فشاری می‌باشد و میزان ضخامت برش رابعد از تنظیم، به طور اتوماتیک تنظیم می‌نماید و مقدار فاصله از تیغه‌ی اره که ضخامت برش می‌باشد روی یک صفحه مدرج ساعتی که پشت گونیا در معرض دید است، نشان داده می‌شود.

در جلو و عقب این صفحه مدرج روی بازوی فلزی گونیا دو عدد میکروسوئیچ نصب گردیده، که ضامن انتهای فلزی روی میله بعد از برخورد با آن حرکت گونیا را متوقف می‌کند و مانع برخورد قرقره‌های فلزی گونیا با تیغه‌ی اره می‌شود. باید همواره دقت عهمل این میکروسوئیچ مورد بررسی قرار گیرد تا در اثر عد دقت گونیا به تیغه‌ی اره برخورد ننماید.

7- دستگاه نگهدارنده و جلودهنده‌ی مکانیکی

چوب‌های بزرگ مانند گرده بینه‌های تا قطر 80 سانتی‌متر و یا الوار و غیره برای برش باید به گونیای ماشین تکیه داده شده، هم‌زمان به طرف تیغه هل داده شود تا دقت برش از نظر ضخامت و صاف بریده شدن حفظ گردد. برای سهولت در این امر از نگهدارنده کفشکی که در شیارهایی روی صفحه کار گذاشته می‌شود و به وسیله‌ی زنجیر و چرخ زنجیر با حرکت نمودن میله‌ای در طول صفحه‌ی میز به حرکت در می‌آید و به پهلوی چوب فشار وارد آورده و آن را به طرف گونیا هل می‌دهد، استفاده میشود. همچنین از نگهدارنده و پیش‌دهنده‌ی دیگری که به صورت تعدادی تیغ‌ی ار ب شکل توپی و یا چر دند با پهلوی چوب در جلوی قرقر‌ای فلزی گونیا درگیر شده و به تعداد دور متناسب با سرعت پیشبرد کار که قابل تغییر به وسیله‌ی چرخ مخروطی نصب شده در سر الکتروموتور آن می‌باشد دور خود را به توپی مذکور درگیر شده با چوب می‌دهد و برای جلوگیری از افت دور و نیروی این جلو دهنده، سر آن را به وسیله‌ی سیم بکسل و وزنه با عبور از روی قرقره‌ی نصب شده‌ی جلوی فلکه‌ی اره، همواره در حال کشش قرار می‌دهند. مشخصات سه نمونه از ماشین‌های اره‌ی نواری عمودی اتوماتیک با ظرفیت بالا در جدول (8-2) نشان داده شده است.

جدول (8-2)

8- تعویض روغن و گریس کاری ماشین

ماشین‌های اره نواری بزرگ با توجه به وزن سنگین قطعات و حرکت مداوم قطعات فلزی در موقع برش و اصطکاک قطعات با یکدیگر و همچنین دقت لازم در برش مستقیم و سطح مطلوب، باید به طور مرتب سرویس و به طور صحیح نگهداری شود و یکی از اصول درست نگهداری کردن ماشین روغن‌کاری، گریس‌کاری و تعویض به موقع روغن هیدرولیک آن می‌باشد. کارخانه‌های سازنده‌ی ماشین‌آلات معمولاً در دستورالعمل‌های فنی خود زمان، روش روغنکاری و نوع روغن‌های خود را تعیین می‌نمایند.

ماشین‌های با واگن و جلودهنده‌های مکانیکی

کناره‌بری و تخته بری در این ماشین‌ها با واگن‌ها و جلودهنده‌های مکانیکی که عمل پیش‌دهی را به صورت هیدرولیک و به وسیله‌ی سیلندرهای تلسکوپی انجام می‌دهند، صورت می‌گیرد. ماشین‌های با غلطک جلودهنده‌ی نوسانی برای تبدیل الوار به تخته و کناربری استفاده می‌شود، حتماً در موقع استفاده باید دارای یک سطح مسطح قبلی بوده باشند تا به گونیای اره تکیه داده شود. دستگاه‌های پیش‌دهنده طبق تصاویر شکل (65-2) می‌توانند از یک توپی مجهز به تعدادی تیغه‌ی اره در یک طرف و در طرف دیگر غلطک‌های جلودهنده و یا از دو ردیف غلطک جلودهنده‌ی ثابت و یا از دو ردیف غلطک‌های جلودهنده‌ی نوسانی تشکیل شده باشد که در فرورفتگی و برستگی‌های روی چوب فرو رفته، چوب را برای تبدیل به تخته و یا کناره‌بری به‌طور یکنواخت در مسیر برش اره حرکت می‌دهند.

ماشین‌های مجهز به غلطک‌های جلودهنده که برای برش‌های میانی چوب از آن استفاده می‌شود، غلطک‌های نوسانی آن طوری است که به کمک فنر و نیروی وارده بر آن، چوب را به طور یکنواخت و قرینه نسبت به تیغه‌ی اره برای برش مستقیم حرکت می‌دهد.

 

---

[1]. bombierung تغییر فرم دادن، عاج‌دار کردن روی فلکه برای استقرار بهتر تیغه ی اره در موقع برش